Het behalen van de finish met de eigen wedstrijdtruck is het doel. Uitputting is de onzichtbare tegenstander, die constant op de loer ligt. Het team Hamer Dakar is daarop voorbereid met een team dat elkaar tijdig aflost en vrije uren benut voor een noodzakelijk slaapje. Het klinkt wat overdreven, maar tijdens de Dakar monsterrace in Zuid-Amerka in januari 2015 kan het kleinste foutje leiden tot vertraging wegens reparatie en vervolgens tot diskwalificatie door te late binnenkomst.

Concentratie is dus voor het hele team voortdurend van het grootste belang. Daarover is het afgelopen jaar tot in den treuren nagedacht en is de assistentietruck T5 op ingenieuze wijze aangepast. Nog een paar weken en dan kan al die kennis en ervaring in praktijk worden gebracht.

Navigator

Hoeksteen van het achtkoppige team vormen chauffeur Bob ten Harkel en navigator Hans Heerema. Dit koppel moet ‘de kar trekken’ tijdens de special stages, trajecten over ongebaande wegen. Van de in totaal ruim achtduizend kilometer van de Dakar Rally, beslaat dat ongeveer drieduizend kilometer.

Teamcaptain Fons Jans is als derde aanwezig in de cabine van de wedstrijdtruck om de moeilijke beslissingen te nemen. Hij klimt zelf graag achter het stuur voor de rustige uren over normale wegen, wanneer de plaatselijke verkeersregels moeten worden nageleefd.

Wedstrijd

Maar wat als de eigen navigatie strijdig lijkt met wat andere wedstrijddeelnemers doen? “Je moet je eigen kop volgen”, is hiervoor het motto van Jans. Hij bedoelt dat, rijdend door woest terrein, alleen eigen plan en inschatting tellen. Al scheurend in de T4 door onherbergzaam gebied zijn stofwolkjes in de verte van mede rallyrijders geen baken waarop gereden moet worden, maar uitsluitend een aanwijzing dat er nog meer menselijk leven in de buurt is.

Daar is niets melodramatisch aan, zegt Hans´ broer Ben Heerema. Hij gaat niet mee naar Zuid-Amerika, maar heeft elke stap tijdens de voorbereiding van het team meegemaakt en kent de gevaren. “Neem motorrijders. Voor hen gelden de grootste risico’s tijdens zo’n rally. Zij kunnen verdwalen of alsmaar rondjes rijden in een diepe kuil waar ze wegens de steile wanden niet meer uit kunnen ontsnappen. Soms worden ze volkomen uitgeput per helikopter afgevoerd.”

Hitte

De acht van Hamer zorgen ervoor dat ze fit en gezond blijven. Ze doen dat volgens een nieuw recept. Hitte tot boven de dertig graden en kou tot onder het nulpunt maken het belangrijk dat je niet alleen goed in je vel zit, maar ook geschikte en vooral schone kleren draagt. In de assistentietruck is een douchecabine gebouwd. Er staat zelfs een splinternieuwe wasmachine. En er is water aan boord. Een enorme tank kan onderweg bij benzinestations regelmatig worden bijgevuld. De ervaring leert dat deze voorzieningen bepaald geen overbodige luxe vormen.

Ook in de bivakplaatsen kan de ploeg zich ‘s avonds opfrissen. Tenminste, als er niet tijdens de rally overdag een onderdeel aan flarden is gereden, dat tot in de nachtelijke uren vervangen of gerepareerd moet worden. De overige leden van de ploeg, Bart, Cor, zoon Lars Jans die op de T5 rijden, en Bert en Edwin die de jeep bemannen, draaien er voor op.

Slaapplaats

De volgende dag kan er tijdens de lange rit wel weer worden geslapen. Nu in een bed boven de zitplaatsen. Ben en Fonds hebben thuis het dak eraf gezaagd, verhoogd en vervolgens een slaapplaats ingebouwd. Niets wordt aan het toeval overgelaten.

De lange dagelijkse ritten zijn vermoeiend. De rijstijl van een rallyrijder is niet al te zachtzinnig. Chauffeur Bob schaafde in Duitsland zijn ´freestyle´ techniek bij. Op het voormalig legerterrein Fürstenau trainen veel Dakar-teams. Bob kwam op een zogeheten ´afstap´ met de wedstrijdtruck voor de verbaasde ogen van zijn rallygenoten even helemaal los van de grond. Spectaculair, maar een rally is geen sinecure. “We willen de Dakar uitrijden en zullen bij twijfel een andere truck niet eens inhalen. Veiligheid en zekerheid voor alles”, aldus baas Fons.

Onderdelen

Ondanks het feit dat behoudender gereden zal worden dan sommige andere teams, is er dit keer een groter onderdelenpakket meegenomen. De speciale motor van een rallytruck, die in België beschikbaar kwam, werd meteen opgekocht en ontdaan van essentiële delen als koppeling, drukgroep, druklager en turbo. En dan meteen ook maar een complete versnellingsbak op de lijst gezet. Niet verwonderlijk dat de assistentietruck bij vertrek 22 ton woog, waarvan zo´n slordige veertien ton aan lading.

Hoeveel reparaties er nodig zijn, is onmogelijk te voorspellen. Een plotselinge kuil en het is bingo. De navigator volgt nauwgezet elke aanwijzing in zijn zogeheten road book, maar kan niet alles voorspellen. Stoppen en een band vervangen kost een half uur, een reparatie kan een uur of langer duren.Tijdens de race mogen assistentietruck en 4×4 jeep geen hulp bieden. In het ergste geval kan de T4 op de aanhanger van de T5 geladen worden en is de afgang compleet. Dat moet te allen tijde worden voorkomen.

Bouten

Kiest een afgebroken wiel toch eigen richting, dan zijn de weggeslingerde bouten vrijwel zeker door het woestijnzand opgeslokt. In een anekdote kwamen lokale bewoners met eerder bij elkaar gesprokkelde bouten aangesneld. De deal werd gesloten met enkele Dakar-petten.

Creatief zakendoen is onderweg een must. “We weten wat de truck maximaal aankan. Die grens gaan we niet opzoeken. We zien al snel teams uitvallen, die daar maling aan hebben. Zij willen per se winnen, maar halen de finish niet eens”, voorspelt Jans.

Personeel

De directeur van Hamer gaat met zijn ploeg vlak voor de jaarwisseling naar de luchthaven voor vertrek naar Zuid-Amerika. Eerst nog een Kerst-etentje met zijn voltallige personeel in de grote hal van het Hamer-bedrijfscomplex in Apeldoorn.

Traditioneel wordt een rij gevormd op de hoge gaanderij richting een rijkelijk uitgestald Chinees buffet. En voor ieder een pakket, zorgvuldig samengesteld door Jans’ echtgenote Jolanda. Alleen Bob is er niet bij. Hij is garagehouder in Zutphen en dus als enig teamlid geen personeel.

Vooruitblik

Jans houdt zijn toespraak. Het jaar 2014 wordt beknopt doorgenomen en over 2015 een nog kortere vooruitblik. De crisis is nog niet voorbij en van het hele personeel wordt teamgeest verwacht. Hamer Dakar is er een voorproefje van.

Homme Heida

Lees ook: De Dakar Rally: droom of ambitie voor Fons Jans