Fastned mag wellicht toch tankshops aanleggen bij zijn laadstations. Rijkswaterstaat heeft vergunningen hiervoor telkens geweigerd, maar de rechtbank in Amsterdam vernietigde dat besluit. Deze vond dat de weigering onvoldoende voorbereid en gemotiveerd was, bleek uit de vrijdag gepubliceerde uitspraak. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu krijgt zes weken de tijd om een nieuw besluit te nemen over de vergunningaanvragen. De uitspraak kan voor veel rijkswegstations grote gevolgen hebben, omdat Fastned op ruim tweehonderd snelwegplekken laadstations mag bouwen. Daar komen dus mogelijk allemaal shops bij.

Fastned is bekend van zijn geelgrijze snelwegstations voor elektrische auto’s. Naast de onbemande oplaadpunten wil het graag pompshopjes realiseren. Zo kan de klant tijdens zijn laadbeurt een kop koffie en een broodje krijgen, of even naar het toilet gaan. Het bedrijf vroeg twee vergunningen aan, voor verzorgingsplaats De Horn aan de A7 bij Medemblik en voor verzorgingsplaats Velder aan de A2 bij Boxtel. Beide vergunningen werden geweigerd, waarna het bedrijf vorig jaar besloot naar de rechter te stappen om de weigering van Rijkswaterstaat aan te vechten.

Verkeersveiligheid

Volgens de wegbeheerder is de verkeersveiligheid en het doelmatig gebruik van verzorgingsplaatsen in het geding als de voorzieningen verspreid over een rustplek liggen. Weliswaar speelt dit probleem ook bij de laadstations, maar omdat de al aanwezige tankstationbedrijven aanvankelijk geen laadpalen wilden bouwen, werd besloten toch vergunningen aan Fastned te verlenen voor de oplaadpunten. De overheid beschouwt dit namelijk als een basisvoorziening. Dit in tegenstelling tot de tankshops die Fastned wil bouwen. Deze worden beschouwd als ‘aanvullend’.

De rechtbank in Amsterdam was niet overtuigd dat een tankshop van Fastned de verkeersveiligheid in gevaar zou brengen. Dit omdat er geen verkeerskundig onderzoek is gedaan, iets wat het ministerie tijdens de zitting heeft bevestigd. Het besluit is dus niet op verkeerskundig onderzoek gebaseerd.

“Bovendien staat in de betreffende regelgeving dat aanvragen door de betrokken dienst van Rijkswaterstaat zullen worden getoetst op, onder andere, de gevolgen voor de verkeersveiligheid. Dit betekent dat de aanvragen van Fastned hadden moeten worden getoetst op de gevolgen voor de verkeersveiligheid. Dit is echter niet gebeurd”, schrijft de rechter in de uitspraak.

“Op de zitting heeft de minister nog wel gesteld dat een verkeerskundige heeft onderzocht of er wellicht bijzondere omstandigheden aanwezig waren om af te wijken van het beleid. Dit blijkt echter niet uit het dossier.” Een dergelijk onderzoek is voor de rechtbank sowieso onvoldoende, omdat het geen volledige toets is aan de (verkeers)veiligheid van de verzorgingsplaats.

Versnippering

Dat een vergunning voor een Fastned-shop niet strookt met doelmatig gebruik van de verzorgingsplaats is ook onvoldoende aangetoond. “In de toelichting staat alleen dat een doelmatige inrichting van een verzorgingsplaats is gediend met zo min mogelijk versnippering van aanvullende voorzieningen. Dit wordt echter niet onderbouwd.”

Veilingen

Volgens diverse belanghebbenden uit de tankstationsector is bij het verlenen van een shopvergunning aan Fastned sprake van ongeoorloofde staatssteun. Tankstationbedrijven moeten namelijk forse bedragen betalen bij de veiling van de exploitatierechten van snelwegstations, terwijl Fastned niets hoeft te betalen om aan diezelfde wegen laadpunten te exploiteren.

De rechtbank vond echter niet dat het verlenen van een vergunning automatisch in strijd is met de betreffende Veilingwet. Weliswaar staat deze regelgeving niet toe dat er een nieuw verkooppunt voor motorbrandstoffen komt aan een bestaande weg. “Maar dit neemt niet weg dat de minister een aanvullende voorziening bij een bestaande basisvoorziening kan toestaan.” De weigering van Rijkswaterstaat werd daaom van tafel geveegd door de rechtbank.

Grote gevolgen

Binnen zes weken moet dus een nieuwe besluit worden genomen over de aangevraagde vergunningen van Fastned. Hoewel het in deze zitting ging om slechts twee verzorgingsplaatsen, kan dit besluit veel grotere gevolgen hebben. Fastned mag namelijk op 201 plekken langs Nederlandse snelwegen laadstations bouwen. Als het bedrijf alsnog vergunningen krijgt voor de locaties aan de A2 en de A7, mag het wellicht ook op de andere 199 plekken winkeltjes bouwen.

Dat zou voor tankstations langs rijkswegen opnieuw een tegenslag betekenen, nadat eerder dit jaar al duidelijk werd dat Rijkswaterstaat overweegt om meer voorzieningen toe staan. Daarbij kijkt het vooral naar de zogeheten solitaire verzorgingsplaatsen, waar geen tankstation of snelwegrestaurant zit.