Accijnsverlaging voor brandstof inderdaad doorberekend aan consument
De accijnsverlagingen voor brandstoffen, die per 1 april ingingen, zijn op korte termijn doorberekend aan de consument. Dat blijkt uit het rapport ‘Effecten van de accijnsverlaging op brandstoffen per 1 april 2022’, dat recent door het ministerie van Financiën werd gepubliceerd.
Per 1 april werden de accijnzen op benzine (exclusief btw) verlaagd met 17,3 eurocent, op diesel met 11,1 eurocent en op LPG met 4,1 eurocent. Er zijn volgens het rapport drie indicaties dat die accijnsverlaging op korte termijn ook daadwerkelijk in de portemonnee van de consument merkbaar was. Allereerst zijn de pompprijzen van benzine, diesel en LPG in de dagen direct na de accijnsverlaging ongeveer gedaald met de verlaging inclusief btw. Ten tweede zijn de verschillen klein tussen de pompprijs exclusief belastingen in Nederland, België en Duitsland zowel voor als na de accijnsverlaging. Dit is volgens de auteurs ook een indicatie dat de accijnsverlaging is doorberekend aan de consument. Daarbij is de veronderstelling wel dat andere factoren Nederland en de buurlanden ongeveer gelijk beïnvloeden in de periode voor en na de accijnsverlaging.
De derde aanwijzing volgt volgens het rapport uit de opbouw van de pompprijs. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen de prijs van ruwe olie, de prijs van geraffineerde olie, de belastingen en de overige kostprijs en marge. Het aandeel overige kostprijs en marge is niet veel gewijzigd voor en na de accijnsverlaging, ook in de maanden na inwerkingtreding daarvan. Als een deel van de accijnsverlaging in de winst van de bedrijven (bijv. pomphouders/oliemaatschappijen) zou gaan zitten, zou het aandeel van de overige kosten en marge stijgen, menen de auteurs. Dat is dus niet het geval.
Wel wordt opgemerkt dat er veel factoren van invloed op de brandstofprijs zijn. “Daardoor is uit de totale pompprijs niet af te leiden of de accijnsverlaging ook blijvend is doorgegeven aan de consument. Voor de pompprijzen geldt dat er grote verschillen zijn tussen tankstations aan de snelweg en niet aan de snelweg en bemande en onbemande stations.”
Verschillen in de grensregio
Een tweede belangrijke deelvraag van het rapport is wat de grenseffecten van de accijnsverlagingen zijn in Nederland, België en Duitsland. Hierbij is de grensregio gedefinieerd als het gebied minder dan 20 kilometer van de grens vandaan.
Wordt er bijvoorbeeld gekeken naar de tankstations in het binnenland en de grensstreek, blijken er nauwelijks verschillen te zijn. “De verschillen tussen snelweg/niet-snelweg en bemand/onbemand zijn veel groter. Dit is een belangrijke conclusie voor het grenseffectenonderzoek op microniveau. Het is niet zo dat de grensregio lagere prijzen heeft dan het binnenland door bijvoorbeeld concurrentie met de buurlanden. Verschillen tussen de afzet in het binnenland en de grensregio worden dus niet verklaard door prijsverschillen tussen het binnenland en de grensregio.” Op macroniveau is ook geen grote toename in de brandstofafzet na de accijnsverlaging zichtbaar.
Volgens de auteurs was het bovendien mogelijk geweest dat de grensregio een andere prijsstelling hanteert dan het binnenland, omdat tankstations in de grensregio meer concurreren met tankstations over de grens. Ook zou het volgens hen kunnen dat de accijnsverlaging sterker doorwerkt in de pompprijs van de grensregio dan in de pompprijs van het binnenland, omdat de grensregio onder druk van concurrentie uit het buitenland een sterkere prikkel heeft om de accijnsverlaging door te berekenen aan de consument. “De conclusie is dat de pompprijzen weinig verschillen tussen tankstations in het binnenland en de grensstreek.”
Meer afzet in grensregio
Wat wel opvalt, is dat na de accijnsverlaging in Nederland de geleverde liters toenemen in zowel de Belgische als de Belgisch/Duitse grensregio, waarbij het niet duidelijk is of het gaat om een grotere stijging dan in het binnenland het geval is.
Ruim 1.700 Nederlandse tankstations hebben gegevens geleverd over de geleverde liters benzine, diesel en LPG per maand voor de periode januari 2018 tot en met juli 2022. Verreweg het grootste gedeelte van de data (95 procent) is aangeleverd door zes grote oliemaatschappijen die in Nederland actief zijn.
Lees ook:
