Een eerste gerechtelijke uitspraak in de accijnszaak komt waarschijnlijk vóór de jaarwisseling. Het kort geding dat is aangespannen door twee pomphouders vindt op korte termijn plaats. De twee gedupeerde ondernemers worden ondersteund door de Stichting Accijnsclaim Pomphouders, waarin Bovag, Beta en onafhankelijke grenspompouders hun krachten bundelen. “Naar verwachting wordt in december uitspraak gedaan”, stelden Beta-juriste Lisanne Henneveld en Johan Lantinga, branchemanager van Bovag Tankstations, tijdens een workshop over de accijnsproblematiek op de Tankstation Vakbeurs van vorige week.

Naast een kort geding wordt ook een langlopend juridisch pad bewandeld, een zogeheten bodemprocedure. Voor het kort geding zijn twee ondernemers geselecteerd bij wie de nood heel hoog is en die als voorbeeld kunnen dienen. “Het is onze bedoeling en inschatting dat een positieve uitspraak voor deze twee grenspomphouders de druk opvoert bij het kabinet en de Tweede Kamer. En dat dat voor de overheid aanleiding is voor nieuwe gesprekken, om tot een oplossing te komen voor alle grenspomphouders. Zo niet, dan moet de uitspraak in de bodemprocedure worden afgewacht”, aldus Henneveld.

Kabinet

Tankstations bij de grens zitten flink in de problemen door het accijnsbeleid van het kabinet. Bij sommige stations worden zelfs verliezen genoteerd van zeventig, soms wel tachtig procent. Niet toevallig bleek uit CBS-cijfers dat verkoop van diesel in augustus van dit jaar 14,8 procent lager was dan in dezelfde maand vorig jaar, vertelde Lantinga. Dat is het laagste punt sinds 2000.

In het kort geding dat binnenkort plaatsvindt, wordt de rechter onder andere gevraagd om te oordelen over de (on)rechtmatigheid van de accijnsverhoging. Daarbij wordt een voorlopige voorziening gevraagd. Henneveld: “Als ze het kort geding winnen, ontvangen de twee pomphouders een voorschot waarmee ze kunnen overleven tot de bodemprocedure is afgerond.”

Ondernemers

”Het kort geding is specifiek op de twee ondernemers gericht, maar op de uitspraak in de bodemprocedure kunnen in beginsel alle pomphouders een beroep doen. Als de uitspraak in die laatste procedure gunstig uitvalt, ligt er een rechterlijke uitspraak die als basis kan dienen voor schadevergoeding voor alle getroffen pomphouders.”

In de vorige maand opgerichte Stichting Accijnsclaim Pomphouders zitten zowel leden van Bovag en Beta als ondernemers die niet bij een branchevereniging zitten. “Naar de rechter stappen is onze enige optie, want we worden ondanks een lange en intensieve lobby in Den Haag niet gehoord. Al onze argumenten worden weggeschoven. We proberen tijdens de bodemprocedure dan ook iedereen te vertegenwoordigen en gaan binnenkort inschrijvingen verzamelen: hoe meer, hoe beter.”

Failliet

Via het kort geding willen de brancheverenigingen zo snel mogelijk uitspraak in de zaken van de twee pomphouders. “Het nam veel tijd in beslag om de ‘ergste gevallen’ te vinden die nog niet eerder financiële problemen hebben gehad. We moesten immers aannemelijk kunnen maken dat de moeilijkheden door het huidige beleid zijn veroorzaakt. Maar met de twee ondernemers die we uitgekozen hebben, hebben we naar ons idee een sterke zaak.” Wie de twee pomphouders zijn, is nog niet bekendgemaakt.

Henneveld liet tijdens de workshop weten dat zonodig een uitgebreid juridisch traject wordt doorlopen: tot een prejudiciële vraag aan de Hoge Raad aan toe. ”We hopen dat het zover niet komt. We willen immers niet dat iedereen al failliet is als de bodemprocedure klaar is. Maar als het nodig is, bewandelen we dat langlopende pad wel.”

Politiek

Momenteel zijn Bovag en Beta bezig om met cijfers aantoonbaar te maken dat wat de politiek zegt, niet klopt. “Er wordt geroepen dat iedereen last heeft van de crisis en dat overal minder wordt getankt. Die uitspraken willen we weerleggen, want het is duidelijk dat de grenspomphouders veel meer last hebben van verliezen in liters en marges. Met duidelijke cijfers kunnen we druk uit blijven oefenen en lobbyen. Want Den Haag moet het beleid wíllen veranderen en dus precies begrijpen wat er aan de hand is. Anders wordt het een moeilijk verhaal.”

“Daarnaast zijn er beloften gedaan die niet worden nagekomen”, legt de juriste uit. “De voormalig staatssecretaris van Financiën, Frans Weekers, heeft in het recente verleden gesteld dat accijnzen op brandstof in de toekomst slechts verhoogd zouden worden als omliggende landen hetzelfde doen. Maar vervolgens wordt dit niet waargemaakt.”

Accijnsverhoging

Vanuit de zaal kwamen geluiden van verschillende pomphouders die het gevoel hebben dat de Nederlandse politiek te weinig doorheeft hoe hoog de accijnsverhogingen uiteindelijk zijn uitgevallen. “Ik heb een tijdje geleden met minister Kamp staan praten”, zei een pomphouder uit de zaal. ”Het kwam erop neer dat hij niet begreep waarom wij over drie cent stonden te praten.”

Dat is namelijk het tarief waarmee de accijns op diesel begin dit jaar omhoog ging. Kamp vond dat die paar centen ook niet moeten overdrijven. ”Blijkbaar snappen ze in Den Haag niet dat er ook nog eens btw en inflatiecorrectie bovenop komt.”

Advocaten

Er is dan ook een lijst met 24 punten opgesteld, waarmee aan de advocaten en de rechter de ernst van de situatie inzichtelijk wordt gemaakt. “Want het is ontzettend belangrijk dat de advocaten kunnen uitleggen dat een paar cent in onze branche het verschil maakt tussen winst en verlies. En dat de rechter wél begrijpt dat die paar centen extra accijns op de diesel er wezenlijk toe doen”

Roosmarijn Dierick

Lees ook: Accijnzen op brandstof gaan volgend jaar weer omhoog