Tankstation-ondernemer Henny Vlasveld moet zijn BP-station in het Brabantse Dongen sluiten. Hij is in een gevecht verwikkeld met de Britse oliemaatschappij over brandstofinkoop en het geschil heeft een juridisch karakter gekregen. In een kort geding eiste BP dat het station zou sluiten en die eis is onlangs door de rechter toegewezen. De pomphouder wil echter in een bodemprocedure alsnog zijn gelijk halen. Ook andere ondernemers zijn op dit moment in conflict met de Britten.

De twist tussen Vlasveld en BP spitst zich toe op de inkoopprijs van brandstoffen. Volgens de ondernemer heeft hij niet genoeg marge om concurrerende prijzen te hanteren op zijn station. ”De inkoopprijzen liggen hoger dan de verkoopprijzen van een onbemande BP hier vlakbij”, zegt Paul Vlasveld, zoon van de pomphouder.

Contractvoorwaarden

De Dongense ondernemer ging in onderhandeling met de multinational om tot andere contractvoorwaarden te komen, maar zonder succes. Hij besloot daarom de laatste factuur niet meer te betalen om op die manier BP te dwingen een duidelijk standpunt in te nemen, waarop het concern besloot geen brandstof meer te leveren. Het voorterrein was daarom al sinds februari afgesloten (zie foto). Alleen de shop was nog open.

Vlasveld spande een kort geding aan, waarin de ondernemer eiste dat hij brandstoffen mocht inkopen bij een andere leverancier dan BP en zo niet, dat de oliemaatschappij dan in ieder geval meer zou gaan bijdragen aan de pompkorting. De oliemaatschappij eiste op haar beurt dat Vlasveld de nog openstaande facturen zou betalen, inclusief rente, misgelopen marge en andere bijkomende kosten. Tevens eisten de Britten dat de ondernemer binnen veertien dagen zou vertrekken uit het station.

Uitspraak

De rechter vond dat ze niet kon beoordelen of er sprake was van machtsmisbruik, waardoor over Vlasveld’s eerste eis geen oordeel kon worden geveld. De tweede eis, namelijk de extra kortingsbijdrage, was volgens de rechtbank niet concreet genoeg geformuleerd. Ze miste onder andere een concreet bedrag of percentage betreffende de hoogte van de extra bijdrage aan de pompkorting.

Wel verplichtte de rechter Vlasveld om de achterstallige rekeningen en enkele bijkomende kosten te betalen, wat neerkomt op een bedrag van ruim een ton. Ook oordeelde ze dat de Dongense ondernemer het station moet verlaten. Daarbij liet de rechtbank meewegen dat de pomphouder diverse rekeningen niet heeft betaald. Weliswaar hoeft dat vertrek niet binnen twee weken plaats te vinden, zoals BP had geëist, maar wel binnen vier weken.

Verbaasd

Vlasveld is zeer verbaasd over het feit dat zijn eisen niet in een kort geding konden worden behandeld en dat niet genoeg concrete informatie was verstrekt, maar dat de eisen van BP wel konden worden beoordeeld. ”Zelfs over zoiets ingrijpends als een sluiting van het tankstation kon worden beslist.”

De ondernemer krijgt van de rechter dus vier weken de tijd om de werkzaamheden af te ronden. Waarschijnlijk gaat in de laatste week van deze maand het station definitief dicht, waarna de pomphouder de sleutel aan BP overhandigt. Door de sluiting komen zeven parttimers en drie fulltimers op straat te staan, inclusief zoon Paul en dochter Jacqueline.

Zuur

Daarmee komt een einde aan een veertig jaar durende exploitatie die in 1973 begon (zie foto onderaan dit artikel). Destijds opende Henny Vlasveld onder Aral-vlag het station, waarna het in de loop der jaren overging naar Mobil en vervolgens naar BP. ”Zij hebben al die tijd miljoenen verdiend aan ons station. Dan is het wel heel zuur dat het op deze manier moet eindigen.”

Onder de huidige voorwaarden verdergaan was echter geen optie voor de Brabantse ondernemer. ”We maakten vorig jaar een verlies van 65.000 euro en het jaar ervoor schreven we ook al rode cijfers, terwijl BP een winstvoorspelling van 55.000 euro per jaar heeft gedaan.”

Verliezen

Door het niet betalen van de brandstoflevering en enkele maanden huur staat dus een bedrag open van ruim een ton. ”Maar dat is een schijntje van wat wij nog van BP krijgen. We hebben flinke verliezen gedraaid in het verleden en nu nog. Bovendien hebben we al die tijd te veel betaald voor de brandstof.” Vlasveld legt zich dan ook niet neer bij de uitspraak van de rechter en procedeert verder.

BP voert sinds enkele jaren een beleid waarin geen ruimte meer is voor CoDo-constructies, zoals het station in Dongen. In een dergelijke exploitatievorm is de oliemaatschappij eigenaar van het vastgoed en neemt een pomphouder de exploitatie voor zijn rekening. De Britten willen meer gebruikmaken van franchisers. Daar zijn echter lang niet alle ondernemers gelukkig mee, omdat ze in zo’n constructie minder te zeggen hebben over de gang van zaken op hun stations.

Pompkorting

Ook met Vlasveld is gesproken over deze exploitatievorm, maar de pomphouder was niet tevreden met de aangeboden voorwaarden. BP dreigde daarom te stoppen met hun bijdrage aan de pompkorting en het opzeggen van de lopende exploitatie-overeenkomst.

De Dongense ondernemer is niet de enige die in onmin leeft met de Britten. Ook diverse andere exploitanten verzeilden de afgelopen jaren in een conflict met BP. Sommigen van hen zitten nu werkloos thuis, al loopt in enkele gevallen nog een juridische procedure.

Tevreden

De oliemaatschappij is tevreden met de uitspraak in de zaak Vlasveld. ”We zijn door de rechter op alle punten in het gelijk gesteld”, aldus een woordvoerder. ”Daarnaast is de onbemande BP waar Vlasveld naar verwijst niet zijn belangrijkste concurrent. Er zijn diverse stations van andere merken die hem meer concurrentie aandoen.” Daarnaast is de oliemaatschappij van mening dat Vlasveld als ondernemer zelf zorg moet dragen voor een rendabele exploitatie.

”Hij draagt als zelfstandige immers het risico van veranderingen in de markt. Inmiddels bestaat veertig procent van het netwerk van benzinestations in Nederland uit onbemande vestigingen, waarmee consumenten een duidelijke keuze wordt geboden: lagere prijzen zonder service, of hogere prijzen mét goede service. Iedere zelfstandige ondernemer heeft te maken met veranderende omstandigheden, zowel landelijk als lokaal.”

Kosten

”Daarnaast bepaalt Vlasveld zelf het exploitatiebeleid van het station en daarmee de kosten. BP heeft geen zicht op deze kosten. Binnen de bestaande contractvoorwaarden hebben wij hem steeds ondersteund bij het geven van kortingen op het station, maar dit heeft kennelijk tot onvoldoende winstverbetering geleid.” De oliemaatschappij wil nu zo snel mogelijk een nieuwe exploitant vinden voor het station in Dongen. Voor welke exploitatievorm wordt gekozen in Dongen is nog niet bekend, al lijkt een franchise-constructie de meest waarschijnlijke.

Vlasveld kan zich niet vinden in de kritiek van de multinational. ”Er wordt nu gedaan alsof wij geen tankstation kunnen exploiteren, maar we hebben het veertig jaar succesvol draaiende gehouden. De kosten zijn al jaren onveranderd. En zelfs nu het voorterrein gesloten is, loopt de shop nog steeds goed.” Desondanks lijkt het doek definitief gevallen voor de Dongense pomphouder, die nog wel doorgaat met het exploiteren van zijn autogarage.

Tom van Gurp

Lees ook: BP stuit op weerstand van pomphouders bij afstoten CoDo’s

Henny Vlasveld in betere tijden, bij de opening van zijn station op 2 februari 1973, met zijn ouders en grootouders.