Tankstationformules AVIA XPress, Firezone en Tango zijn de hardste groeiers op de Nederlandse markt. Vooral eerstgenoemde breidde het laatste jaar flink uit, met 24 nieuwe locaties. Dat blijkt uit het rapport Mobiliteit in Cijfers van brancheorganisaties Bovag en Rai Vereniging. Niet toevallig zijn de drie snelste stijgers onbemande formules. Er is namelijk al jaren sprake van een uitbreiding van het onbemande netwerk, wat uiteraard ten koste gaat van het bemande segment en van de werkgelegenheid in de branche, die met twee procent daalde. Het totale aantal tankstations in Nederland bleef stabiel, van 4.199 vorig jaar naar 4.198 dit jaar.

Bij de drie onbemande groeiers betreft het in veel gevallen omkleuringen van stations die al in het bezit waren van het moederbedrijf. Zo zijn de nieuwe Tango’s vooral omgebouwde Q8’s en de Firezone-stations zijn in veel gevallen omgekleurde Texaco’s. Bij AVIA ligt dat iets anders. Weliswaar zijn er bij de tankstationformule elf bemande vestigingen minder dan een jaar eerder, maar daar staan 24 nieuwe onbemande stations tegenover. Het totale aantal locaties staat volgens het rapport op 275 stations.

Doelstelling

”We zijn inderdaad fors aan het groeien in Nederland”, zegt AVIA-directeur Geert Kuipers. ”Dat is ook onze doelstelling. We zitten momenteel zelfs al iets hoger dan het rapport vermeld, namelijk op 283 AVIA-locaties en daarnaast nog 28 andere stations. We hebben in het recente verleden het doel geformuleerd om te groeien naar 460 vestigingen binnen vier jaar. We lopen iets achter op dat schema, maar zijn vastberaden om dat aantal te halen en proberen daarom elke kans te pakken die zich voordoet.”

”Dat bij ons het onbemande netwerk harder groeit dan het bemande, is conform de trend in de markt. Wij zien dat de klant hierom vraagt. Daar moeten we in mee, net als de concurrentie. Wij zullen mogelijk zelfs iets sneller dan de markt uitbreiden in het onbemande segment, als gevolg van onze strategie in combinatie met het groeipotentieel.”

Oliemaatschappijen

De drie eerder genoemde formules zijn niet de enige die steeds meer stations zonder personeel uitbaten. Ook diverse oliemaatschappijen zien hun Nederlandse netwerk langzaam ’onbemander’ worden. Shell, BP en Esso zagen hun aantal Express-locaties toenemen met respectievelijk twee, vijf en zeven vestigingen, al is het bemande segment bij de oliereuzen nog fors groter. Inmiddels is zo’n 46 procent van de tankstations in Nederland onbemand.

Die groei wordt mede veroorzaakt door een steeds prijsbewustere consument, dunnere marges en de grensproblematiek. Daardoor wordt een stap naar onbemand aantrekkelijker en vanwege de kostenreductie een middel om het hoofd nog boven water te houden. De verwachting is daarom dat binnen enkele jaren het aantal onbemande stations groter is dan het aantal bemande.

Werkgelegenheid

Als gevolg van deze trend laten de werkgelegenheidscijfers een dalende lijn zien. Werkten er twee jaar geleden nog ongeveer 17.000 mensen in de tank- en wasbranche, vorig jaar was dat aantal teruggelopen naar 16.650. Dat betekent een daling van twee procent. Cijfers over dit jaar zijn nog niet voorhanden.

Bovengenoemde aantallen zijn afkomstig uit het rapport Mobiliteit in Cijfers, dat elk jaar wordt opgesteld en waarin onder andere een overzicht staat van de tankstations per formule en hun geschatte marktaandelen. De cijfers geven de situatie weer in mei 2015.

Marktaandeel

Daaruit blijkt dat Shell nog altijd met afstand de marktleider is in Nederland, met een geschat aandeel van 22,8 procent van de brandstofverkopen. BP is net als vorig jaar de nummer twee, met 11,6 procent van de markt. Nummer drie is Esso met 10,0 procent. De percentages zijn niet gebaseerd op de werkelijke verkopen, maar op een schatting van het verkoopvolume voor personenauto’s.

Overigens is het Russische Lukoil ook een harde groeier in Nederland. Het nam dit jaar achttien stations over van Auto Maas, nadat het twee jaar geleden al het Rotonde-netwerk had gekocht. Het bedrijf heeft inmiddels zo’n zeventig bemande en onbemande stations, al zijn deze nog niet allemaal omgekleurd naar de roodwitte formule, waardoor het merk lager uitkomt in de rangschikking.

Alternatieve brandstoffen

Terwijl het aantal traditionele tankstations in Nederland al jaren rond de 4.200 schommelt (inclusief de niet-openbare locaties en de stations in aanbouw) neemt het aantal vulpunten voor alternatieve brandstoffen flink toe. Het gaat dan vooral om laadpalen. Zowel het netwerk van normale als van snelle laders wordt in rap tempo groter. Bij de laatste meting eerder dit jaar kwamen de onderzoekers uit op ruim veertienduizend palen. Dat waren er vorig jaar nog ongeveer twaalfduizend.

Voor andere energiedragers bleef de groei beperkt. Zo veranderde het totaalaanbod voor aardgas onder druk (cng), vloeibaar aardgas (lng), waterstof en diverse biobrandstoffen niet in het afgelopen jaar. Al dient hierbij wel te worden vermeld dat de cijfers van enkele maanden geleden zijn en de aantallen inmiddels kunnen zijn gewijzigd. Zo opende Shell bijvoorbeeld de afgelopen tijd diverse lng-vulpunten en wordt gewerkt aan de realisatie van een waterstofstation in Arnhem.

Tom van Gurp