Het enige openbare waterstof-vulpunt van Nederland is woensdag geopend in Rhoon. De Franse producent van industriĆ«le gassen, Air Liquide, is exploitant en initiatiefnemer van het duurzame tankstation. De klandizie is er ook al, zij het in beperkte mate. Rijkswaterstaat heeft twee waterstof-Hyundaiā€™s gekocht, voor 140.000 euro per stuk. Ook gaan er in de toekomst waarschijnlijk bussen van de Rotterdamse vervoerder RET tanken. Staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur en Milieu voltrok de openingshandeling en meldde tegelijkertijd dat ze hoopt op twintig waterstof-stations in Nederland in 2020. Subsidie hiervoor is echter beperkt beschikbaar.
De gebruikers van het station in Rhoon, ten zuiden van Rotterdam, moeten betalen met een soort tankpas bij de betaalzuil van Tokheim. Het vulpistool wordt vervolgens vrijgegeven. De autorijder stopt het in de tank van de auto, waarna eerst een zogeheten ā€™lektestā€™ plaatsvindt. Daarbij kijkt het systeem of er een gesloten verbinding is tussen de nozzle en het voertuig. Zo niet, dan kan er om veiligheidsredenen niet getankt worden.
Tankbeurt
Een tankbeurt duurt ongeveer net zo lang als het tanken van benzine. De twee Hyundaiā€™s tanken per beurt maximaal ongeveer 5,6 kilo waterstof, met een druk van zevenhonderd bar. Volgens de fabrikant kan daarmee zo’n zeshonderd kilometer worden gereden. Een kilo waterstof kost voor zakelijke klanten tien euro. Op de duurzame energiedrager zit voorlopig geen accijns. Wel komt er voor particulieren nog 21 procent btw bovenop. Die particulieren laten nog wel een tijdje op zich wachten, want waterstofautoā€™s voor de publieke markt zijn er nog niet.
De prijs voor waterstof is dus vastgesteld op ongeveer tien euro per kilo. Dit betekent voor de personenautoā€™s dat de prijs per kilometer ongeveer tien cent is. ā€¯Het is een prijs die landelijk afgesproken is tussen de verschillende exploitanten van waterstofā€¯, aldus Jaap Oldenziel, manager industrial affairs bij Air Liquide. ā€¯We wilden een prijs per kilometer die ongeveer gelijk is aan de gemiddelde brandstofkosten per kilometer van een benzinevoertuig.ā€¯
Elektriciteit
Het voordeel van waterstofauto’s ten opzichte van elektrische is de langere actieradius en de kortere laadtijd. Daar staat tegenover dat autoā€™s met stekker al voor het grote publiek beschikbaar zijn, terwijl dat voor waterstofvoertuigen pas in 2015 het geval is. Ook zijn de voertuigen nog erg duur.
De RET-bussen die in Rhoon gaan tanken, zijn uiteraard een stuk minder brandstof-efficiĆ«nt dan personenwagens. De voertuigen hebben echter een grotere opslagruimte, waardoor ze per tankbeurt toch ongeveer dezelfde afstand kunnen afleggen als personenautoā€™s. De kosten per tankbeurt zijn uiteraard wel een stuk hoger.
Openbaar
De woensdag geopende vestiging is niet de eerste waterstof-locatie in Nederland. In Helmond en Amsterdam zijn al vulpunten gerealiseerd. Deze zijn echter nog niet openbaar toegankelijk. Ook is pomphouder en Beta-voorzitter Petra van Stijn bezig met de aanleg van een waterstof-vulpunt bij haar station in Arnhem. Enkele jaren geleden opende ze al een waterstofpunt, maar besloot om daar na twee jaar mee te stoppen.
Het station in Rhoon kostte 2,5 miljoen euro, waarvan 1 miljoen euro is gefinancierd door Europa. Hoewel Air Liquide het commercieel wil uitbaten, zien de Fransen het vooral als een eerste stap in de richting van een landelijk dekkend netwerk van waterstof-stations. Een termijn waarop de locatie zichzelf moet terugverdienen, is er dan ook niet.
Tankstations
In onder andere Duitsland en Denemarken heeft Air Liquide al enkele stations gerealiseerd en ook in Nederland wil het bedrijf op termijn meerdere vulpunten. ā€¯We hebben echter nog geen tijdstip waarop we de volgende vestiging klaar willen hebben. We laten het afhangen van de vraag. Als er klanten zijn die op waterstof willen rijden, gaan we kijken naar nieuwe locaties. Daarbij zijn bestaande tankstations absoluut een optie.ā€¯
Staatssecretaris Mansveld hoopt dat het station in Rhoon in 2020 onderdeel uitmaakt van een netwerk van twintig waterstofpunten in Nederland. ā€¯We moeten marktpartijen verleiden om met waterstof aan de gang te gaanā€¯, meldt ze. Dat moet dan gebeuren zonder geld. De landelijke subsidiepot is namelijk leeg. De 300.000 euro die Den Haag onlangs van Brussel heeft gekregen voor waterstofprojecten, staat in de boeken als onderzoeksgeld.
Verduurzamen
Desalniettemin ziet de staatssecretaris waterstof als een belangrijke methode om de mobiliteit in Nederland te verduurzamen. Volgens de planning van de politiek mag elk nieuw voertuig in 2035 geen schadelijke stoffen meer uitstoten en moet de totale CO2-uitstoot in 2050 met zestig procent zijn afgenomen ten opzichte van 1990. Twintig procent van de totale schadelijke uitstoot in Nederland komt van gemotoriseerde voertuigen.
Daarnaast denkt Mansveld dat waterstof ook een bron van economische groei en werkgelegenheid kan zijn in Nederland. Wel geeft ze aan dat het zeker niet het enige ā€™wondermiddelā€™ is. Ze gelooft in een combinatie van verschillende energiedragers, waarbij ook elektriciteit en duurzame gassen een belangrijke rol spelen.
Locatie
Voor het dorp onder Rotterdam is gekozen omdat het vlakbij een waterstofleiding ligt, die al eerder is aangelegd. Die leiding ligt tussen Antwerpen en Rotterdam en loopt een paar honderd meter van het waterstof-station. Het vulpunt ligt aan de Groene Kruisweg, een belangrijke doorgaande weg in het gebied. Bovendien is het station hemelsbreed enkele honderden meters verwijderd van snelweg A15.
ā€¯Dat was een voorwaarde van Europa om de subsidie te gevenā€¯, aldus Oldenziel. ā€¯Het moest aan een snelweg liggen die deel uitmaakt van het TEN-T-netwerk, een netwerk van belangrijke snelwegen in Europa. Bovendien moet het station voor alle soorten voertuigen toegankelijk zijn. Deze locatie is op dat gebied ideaal. Het ligt vlakbij een snelweg, aan een provinciale weg, met daarnaast een ventweg, zodat gebruikers van langzame voertuigen, zoals veegwagens, ook kunnen tanken als ze dat willen.ā€¯
Brandstofcel
Voertuigen op waterstof rijden eigenlijk op elektriciteit. De autoā€™s tanken waterstof, die in het voertuig door een zogeheten brandstofcel wordt omgezet in elektrische energie. Het enige afvalproduct is water, dat zo zuiver is dat je het zou kunnen drinken. De waterstof die in Rhoon kan worden getankt, is volgens Air Liquide duurzaam geproduceerd.
De twee voertuigen van Hyundai zijn dus voorlopig de belangrijkste klant van het station. De Zuid-Koreaanse fabrikant is de eerste die personenautoā€™s op waterstof op de Nederlandse markt heeft gebracht. Het bedrijf heeft veertien jaar gewerkt aan de technologie, waardoor de voertuigen nu nog erg duur zijn.
Productie
De autoā€™s zijn mede daarom nog niet voor het grote publiek verkrijgbaar, maar uitsluitend voor de zakelijke markt. Pas na 2017 wil Hyundai de publieke markt op. De productie wordt dan opgevoerd naar zoā€™n tienduizend stuks, waardoor de prijs omlaag kan. Een andere fabrikant, Toyota, zegt al volgend jaar een auto met brandstofcel te kunnen leveren voor de particuliere markt. Prijskaartje: 75.000 euro.
Tom van Gurp
Lees ook: Plannen voor klein netwerk van waterstof-stations in Nederland
