Shell kan een nieuwe klimaatrechtszaak tegemoetzien, ditmaal in het Verenigd Koninkrijk. De Britse milieuorganisatie ClientEarth stelt de bestuursleden van het olie- en gasbedrijf persoonlijk verantwoordelijk voor ‘mismanagement’. In Frankrijk zijn twee vooraanstaande milieuorganisaties, waaronder Greenpeace, van plan juridische stappen te ondernemen tegen TotalEnergies wegens mogelijke mensenrechtenschendingen.
Shell zou zich tot nog toe onvoldoende inspannen om het klimaatbeleid van de multinational in lijn te brengen met het Klimaatakkoord van Parijs. In het akkoord van eind 2015 staat dat de opwarming van de aarde moet worden beperkt tot 2 graden en bij voorkeur 1,5 graad. Shell doet daar volgens ClientEarth nog lang niet genoeg voor. De organisatie heeft het bedrijf een brief gestuurd met haar eisen. Dat is de eerste formele stap in een juridische procedure. Als de eisen niet worden ingewilligd, volgt een gang naar de rechter.
Gebrekkig klimaatbeleid
De advocaat van ClientEarth, Paul Benson, noemt het klimaatbeleid van Shell in een verklaring “fundamenteel gebrekkig”. Hij stelt dat beleggers en “de markt als geheel” misleid dreigen te worden. Volgens Benson loopt Shell het risico dat het een groot deel van zijn bezittingen in fossiele brandstoffen uiteindelijk zal moeten afschrijven. En dat zou slecht zijn voor de aandeelhouders van het bedrijf, stelt hij. ClientEarth is zelf aandeelhouder van Shell en spant de zaak ook in die hoedanigheid aan.
In Nederland werd Shell vorig jaar veroordeeld tot het aanscherpen van de eigen klimaatdoelen. De rechtbank in Den Haag wees de meeste eisen van Milieudefensie en andere eisers toe en droeg het olie- en gasbedrijf op de CO2-uitstoot die het veroorzaakt de komende jaren met 45 procent te verminderen ten opzichte van 2019. Die verlaging moet in 2030 zijn gerealiseerd. Shell ging in beroep. De verwachting is dat het gerechtshof de zaak op zijn vroegst in het voorjaar van 2023 zal behandelen.
Niet aanpassen
In de Britse zaak doen de eisers een beroep op het ondernemingsrecht. De continuïteit van het bedrijf is volgens hen in het geding. “De zakenwereld wemelt van de voorbeelden van bedrijven die erin faalden zich aan te passen”, stellen ze. Volgens ClientEarth dreigt Shell het Kodak van de energiewereld te worden. Fotografiebedrijf Kodak was ooit marktleider, maar ging ten onder omdat het zich niet op tijd aanpaste aan nieuwe digitale technieken.
Shell benadrukt in een reactie dat het de klimaatdoelen van Parijs onderschrijft en in 2050 “netto nul” broeikasgassen wil uitstoten. Het bedrijf wil de eigen uitstoot halveren tegen 2030. Dan gaat het om de installaties en gebouwen van het bedrijf. Het verminderen van de uitstoot die wordt veroorzaakt door de producten van Shell, zoals aardgas en benzine, valt daar echter niet onder. Volgens Shell is overheidsingrijpen nodig tegen klimaatverandering. “Deze uitdagingen kunnen niet worden opgelost door juridische procedures.”
Russische invasie
In Frankrijk willen milieuorganisaties de druk op TotalEnergies opvoeren, maar met een heel ander doel: het bedrijf de zakelijke banden met Rusland vanwege de Russische invasie van Oekraïne laten verbreken. Greenpeace Frankrijk en Les Amis de la Terre (Vrienden van de Aarde) verklaarden in een aangetekende brief aan topman Patrick Pouyanné dat TotalEnergies moet voldoen aan een Franse wet uit 2017. Die wet verplicht multinationals om waakzaam te zijn voor schendingen van mensenrechten bij hun commerciële activiteiten in landen die door gewapende conflicten worden getroffen.
TotalEnergies en zijn bestuurders kunnen strafrechtelijk aansprakelijk worden gesteld voor elk strafbaar feit onder het Franse wetboek van strafrecht, met name medeplichtigheid aan oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, aldus de organisaties. In de brief roepen de milieubewegingen TotalEnergies formeel op een einde te maken aan alle activiteiten op de Russische olie– en gasmarkt en alle zakelijke relaties die kunnen bijdragen aan het plegen van ernstige schendingen van de mensenrechten, te beëindigen. TotalEnergies wilde geen commentaar geven op de brief.
Banden met Kremlin
Rusland vertegenwoordigde in 2020 bijna een kwart van de bewezen reserves van TotalEnergies en 17 procent van zijn gecombineerde olie– en gasproductie. Het bedrijf heeft de Russische agressie veroordeeld, maar heeft niet het voorbeeld gevolgd van de Britse concurrenten BP en Shell die zich volledig terugtrekken uit Rusland. Het Franse bedrijf verklaarde wel niet langer geld te steken in nieuwe energieprojecten in Rusland.
TotalEnergies bezit ongeveer een vijfde van de Russische gasproducent Novatek, waarvan sommige bestuurders en aandeelhouders naar verluidt dicht bij het Kremlin staan en het doelwit zijn van westerse sancties. Ook bezitten de Fransen, rechtstreeks of via Novatek, grote belangen in Russische projecten op het gebied van vloeibaar gemaakt aardgas. Volgens advocaat Clara Gonzales van Greenpeace Frankrijk dient TotalEnergies zijn plannen binnen drie maanden te hebben bijgewerkt, anders zullen juridische stappen worden ondernomen tegen het concern, waarbij ook strafrechtelijke procedures worden overwogen.
(Bron: ANP)
Lees ook:
