Twee voormalige BP-ondernemers hebben van de Hoge Raad gelijk gekregen in hun twist met de Britse oliemaatschappij. De Woerdense pomphouders Henk van Os en Ad Benschop wilden af van een twintig jaar durend contract dat beide partijen hadden afgesloten. Zij vonden in 2004 dat zij meer dan lang genoeg op de destijds geldende condities hadden afgenomen, en daarin stelde de Hoge Raad hen in het gelijk. ā€¯Gelukkig maarā€¯, zegt advocaat Dirk van den Berg. ā€¯Anders worden dergelijke lange contracten misschien weer gebruikelijk in de branche.ā€¯ Met het besluit van het hoogste rechtscollege lijkt een einde te komen aan tien jaar juridisch vechten.
In de eerste helft van de jaren negentig sloten de ondernemers met, toen nog Mobil, een twintig jaar durend contract voor exclusieve levering van brandstoffen voor hun twee stations aan de Europabaan in Woerden. Door veranderende Europese regelgeving is sinds 2002 een dergelijke langdurige overeenkomst niet meer toegestaan. De maximale duur werd vijf jaar. Veel oliemaatschappijen wijzigden daarom toen hun contracten met pomphouders.
Onder protest
BP bleef bij het exploitantenduo echter vasthouden aan het destijds nog zoā€™n tien jaar durende contract. Tot ergernis van de pomphouders die daarop besloten een juridische procedure te starten en onder protest bleven afnemen van de oliemaatschappij.
Na een procedure van tien jaar trekken uiteindelijk de ondernemers aan het langste eind. De Hoge Raad is van mening dat een eerdere uitspraak van het Gerechtshof juist was. Die stelde Benschop ook al in het gelijk. Omdat BP een aanzienlijk marktaandeel heeft en de meeste stations gedurende langere tijd aan een leverancier vastzitten, is sprake van een merkbare verstoring van de markt.
Schadevergoeding
Mede-eigenaar Henk van Os van beide Woerdense stations is uiteraard content met de uitspraak. ā€¯Al kent deze zaak eigenlijk uitsluitend verliezers. We krijgen weliswaar een schadevergoeding, maar de tien jaar durende juridische procedure heeft heel veel geld gekost. Waarom BP besloot om koste wat het kost vast te houden aan het contract, is voor ons altijd een raadsel geweest.”
ā€¯Daarnaast hebben we al die tijd niets kunnen investeren in het bedrijf. De stations zijn ingericht op het verwerken van ongeveer 6,8 miljoen liter per jaar. Maar in goede jaren zaten we op het dubbele. We wilden wel uitbreiden, maar konden dat niet.ā€¯
Huur-wederhuur
Belangrijkste oorzaak daarvan was het feit dat exploitant en BP gebruikmaakten van de huur-wederhuur-constructie. De pomphouders verhuren de tankstationlocaties aan BP. De oliemaatschappij verhuurt op haar beurt de stations weer terug.
Ook Dirk van den Berg, advocaat van de Woerdense ondernemers, is blij met het resultaat. ā€¯Dat resultaat is vooral te danken aan de vasthoudendheid van mijn cliĆ«ntenā€¯, zegt Van den Berg. ā€¯Het is goed om te zien dat een exploitant toch zijn gelijk kan halen, als je maar lang genoeg vol weet te houden.ā€¯
Gevolgen
Of de uitspraak veel gevolgen heeft, betwijfelt de jurist. Dergelijke lange contracten komen nauwelijks nog voor in de branche. ā€¯Maar als BP aan het langste eind had getrokken had er wellicht een heel andere situatie kunnen ontstaan. Dan zouden leveranciers juist aansturen op het maken van langdurige afspraken.ā€¯
De samenwerking met BP was inmiddels onmogelijk geworden voor het ondernemersduo. Daarom staat sinds 1 januari 2013 Texaco op de luifel van beide vestigingen. Met het Amerikaanse merk hebben beide ondernemers uitsluitend een leveringsafspraak. Van de huur-wederhuur-constructie, zoals in de tijd van BP, is nu geen sprake meer.
Voorschot
De zaak is nog niet helemaal ten einde. De exacte hoogte van de schadevergoeding moet nog worden bepaald. Het Gerechtshof heeft eerder al bepaald dat BP een voorschot van twee cent per afgenomen liter compensatie moet betalen, met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2004. De Woerdense ondernemers hebben dat bedrag inmiddels ontvangen. Of die schadevergoeding moet worden aangepast, is nog onderwerp van discussie. BP wilde niet reageren op de uitspraak van de Hoge Raad.
Tom van Gurp
Lees ook: Rechter geeft exploitant gelijk in strijd met BP om afnameverplichting
