De Nederlandse overheid kan ruim zeven miljoen euro bijschrijven op de bankrekening. Dat is het resultaat van de veilingen van zeven snelweg-locaties. Daarmee lijkt het Rijk de grote winnaar van de veiling die woensdag plaatsvond. Veel blijft namelijk bij het oude. Alleen een Esso-station aan de A16 verandert van huurder. BP bood 5,5 miljoen euro voor de locatie die op dit moment nog in handen is van Vissers Olie.

In het Haagse Crowne Plaza-hotel vonden voor de twaalfde keer stationsveilingen plaats. Negen partijen hadden zich verzameld om in één zaal te bieden op de zeven locaties. Naast de Nederlandse ’big five’ waren onder meer Fuel Plaza en Avia Weghorst aanwezig. Onder andere het tankstation Total Oudenhorst kwam onder de hamer. Die vestiging was de honderdste locatie die werd geveild sinds de start in 2002.

Concurrentie

Brancheverenigingen hekelen de jaarlijkse veilingen van huurrechten. Aanvankelijk was het de bedoeling dat er meer concurrentie en lagere pompprijzen aan de rijkswegen zouden komen. Het tegenovergestelde wordt echter bereikt, menen zij. Beta, Bovag en Nove merken op dat de oliemaatschappijen hun stations weten te behouden, terwijl de kleinere exploitanten juist locaties aan de snelweg verliezen.

”En dat was niet de bedoeling toen met de veilingen werd gestart”, aldus Nove-directeur Erik de Vries. ”Er moest meer concurrentie komen, maar dat gebeurt niet. Het aantal spelers aan rijkswegen wordt steeds kleiner in plaats van groter. Je ziet nu weer dat een kleinere partij als Vissers Olie een station verliest aan een grote oliemaatschappij met diepere zakken. Bovendien kan iedereen van elkaar zien wie er biedt. Het is een poppenkast geworden.”

Topdeel-regeling

Vooral de zogeheten topdeel-regeling is een doorn in het oog van brancheorganisaties. Die regeling werkt als volgt. Als een huurder zijn station behoudt doordat hij de hoogste bieding doet, moet hij het verschil tussen het hoogste bod en het op één na hoogste bod betalen aan de Staat. Hierbij geldt een maximum van dertig procent van de hoogste bieding. Als niet de huidige huurder, maar een nieuwe huurder het hoogste bod doet, moet hij het complete bedrag betalen aan de huidige huurder.

Een voorbeeld: Als Shell een bod van vijf miljoen euro doet op haar eigen station en dat is het hoogste bod, moet zij maximaal dertig procent daarvan betalen aan de Staat, namelijk 1,5 miljoen euro. Als het op één na hoogste bod dichtbij die vijf miljoen euro ligt, hoeft Shell nog minder te betalen. Echter, als bijvoorbeeld BP een bod van vijf miljoen euro doet op hetzelfde Shell-station en dat is het hoogste bod, moet het vijf miljoen euro betalen. Bovendien gaat dat geld niet naar de Staat, maar naar concurrent Shell. Daardoor is het voor huidige huurders makkelijker om hoog te bieden op het eigen station dan voor concurrenten.

Resultaten

Niet toevallig bleven zes van de zeven stations in dezelfde handen (zie staatje onderaan dit artikel voor de veilingresultaten). Ook vorig jaar ging slechts één van de negen stations over in andere handen. Toen sloeg Fuel Plaza haar slag en kocht de huurrechten voor een Q8-station aan de N31.

Ook in eerdere jaren was het aantal wisselingen van huurrechten vaak beperkt. De eerste drie edities gingen nog 18 van de 32 stations over in andere handen. Daarna kwam de klad erin. Sinds 2006 zijn slechts 14 van de 71 stations van huurder gewisseld, inclusief de veiling van dit jaar.

Tankstation

Het wachten is dan ook op 2017, als de eerste snelweg-stations voor de tweede keer worden geveild. Voor die stations vervalt de topdeel-regeling en gaat het bedrag van het hoogste bod volledig naar de Staat. De verwachting is dat daardoor meer serieuze biedingen plaatsvinden, omdat dan een gelijker speelveld ontstaat voor alle deelnemers.

Bij de veilingen worden alleen de huurrechten aangekocht, voor vijftien jaar. Daarnaast moet de exploitant nog een huurbedrag betalen voor de grond. Voor alle ongeveer 250 snelweg-locaties ontvangt het Rijk ongeveer vijftien miljoen euro huur per jaar. Samen met de ruim zeven miljoen euro opbrengst van de veilingen, levert dat de schatkist zo’n 22 miljoen euro op.

Tom van Gurp