Kleine pomphouders verliezen steeds meer marktaandeel op het gebied van brandstofkaarten. Ruim negen procent van de zakelijke rijders maakte twee jaar geleden nog gebruik van kaarten van lokale ondernemers. Inmiddels is dat aandeel geslonken tot iets minder dan vijf procent. Dat blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau Conclusr. Directeur Ton Ketelaars verwacht dat de dalende trend de komende jaren doorzet. 

Momenteel rijden er in Nederland ongeveer 1,9 miljoen zakelijke voertuigen rond. Ruim 1,3 miljoen daarvan zijn personenvoertuigen. De andere zijn trucks of bestelauto’s. Zo’n zeventig procent van die bestuurders maakt gebruik van een tankpas.

Oliemaatschappij

Volgens hem is er momenteel een strijd aan de gang tussen oliemaatschappijen en niet-petrol gerelateerde kaartaanbieders, zoals Multi Tankcard en Travelcard. Mede doordat die bedrijven met prijsgeweld de markt proberen te beïnvloeden, hebben veel pomphouders met een of twee stations het moeilijk, denkt Ketelaars.

”De kaarten van grote aanbieders worden steeds populairder, mede doordat gebruikers met de pas ook van andere diensten gebruik kunnen maken. Dan moet je denken aan bijvoorbeeld parkeren of carwash. Dat heeft ook invloed, omdat de lokale pomphouder dat brede pakket lang niet altijd kan aanbieden”, aldus de Conclusr-directeur.

Brandstofkaart

”Daarnaast zie je dat een aanbieder als MKB Brandstof zich ook richt op kleinere vlooteigenaren met minder dan vijf voertuigen. Daar hebben ze behoorlijk wat klanten gewonnen. En als wagenparkbeheerders eenmaal een keuze hebben gemaakt die bevalt, dan switchen ze niet snel meer.”

Conclusr heeft een onderzoek uitgevoerd onder tweeduizend zakelijke rijders en wagenparkbeheerders. Twaalfhonderd beheerders zijn telefonisch geïnterviewd over hun keuzes, onder meer op het gebied van brandstofkaarten. Daarnaast werden achthonderd zzp’ers online bevraagd over dit onderwerp.

Tankpas

Daaruit bleek dat de Multi Tankcard de meest gebruikte tankpas is. Zo’n 36 procent van de ondervraagden maakt van die pas gebruik. Twee jaar geleden was dat nog ongeveer 32 procent, waarmee de kaartaanbieder destijds ook al marktleider was. Shell was toen nummer twee. Dat is nu nog steeds zo, al daalde hun marktaandeel van achttien naar vijftien procent van het aantal gebruikers.

In de meting van dit jaar wordt de top-vijf vervolmaakt door respectievelijk Travelcard, Texaco en MKB Brandstof. Twee jaar geleden waren de nummers drie tot en met vijf achtereenvolgens Travelcard, MKB Brandstof en BP. Volgens de cijfers van het onderzoek heeft Texaco de afgelopen jaren dus fors terrein gewonnen. De lokale ondernemers verloren daarentegen terrein (bekijk hier een grafiek met de exacte cijfers).

Trend

Dat pomphouders met een of twee stations aandeel aan het verliezen zijn, is een trend die al wat langer speelt, merkt Martijn van der Kolk van brancheorganisatie Beta op. Hij verklaart die dalende lijn onder meer doordat oliemaatschappijen steeds meer autorijders “redelijk agressief” verleiden om hun kaart te gaan gebruiken.

”Je zag daardoor dat veel klanten de overstap maakten naar de kaart van een maatschappij. Die kunnen door de prijspolitiek bepaalde stations aantrekkelijk of juist minder aantrekkelijk maken. Je bent als pomphouder op die manier de grip op je klanten kwijt.”

Risico

Daarnaast is in de loop der tijd het uitgeven van een eigen kaart als ‘kleine lokale ondernemer’ minder aantrekkelijk geworden, denkt Van der Kolk. ”Je loopt namelijk best een risico als een grote klant een flink aantal liters heeft uitstaan en vervolgens failliet gaat. Daarnaast zorgt een tankpas voor behoorlijk wat administratieve rompslomp, terwijl de marges vaak flinterdun zijn.”

Ook heeft volgens hem de druk vanuit oliemaatschappijen (bijvoorbeeld in contracten) om alleen de maatschappij-pas toe te staan zeker bijgedragen aan de verschuiving. Daardoor heeft een aantal tankstation-ondernemers al een tijdje geleden besloten om met de eigen pas te stoppen.

Ondernemer

In tegenstelling tot Ketelaars is Van der Kolk van mening dat de dalende trend niet doorzet. “Een ondernemer zal proberen de invloed op zijn klanten zoveel mogelijk te behouden. Stel dat je besluit van merk te veranderen. Dan wil je wel dat de tankende klant bij jou blijft komen. Het is cruciaal dat je de baas blijft over je eigen klanten. Dat adviseren wij vanuit Beta al jaren.”

Ondernemers die stopten met het uitgeven van een eigen kaart hebben daar in veel gevallen spijt van, denkt hij. ”Mede daarom is inkoopcoöperatie De Vrije Pomp opgericht en is besloten om gezamenlijk met alle lokale zelfstandige pomphouders een eigen kaart uit te gaan geven. De coöperatie wil dat de aangesloten zelfstandige ondernemers door samenwerking meer verdienen op brandstoffen en grip krijgen op hun station, bijvoorbeeld door klanten via een eigen tankpas een goed landelijk netwerk te bieden.” Momenteel hebben ondernemers met in totaal 120 tankstations zich aangesloten bij het initiatief en volgende maand introduceert DVP de eigen kaart.

Administratie

Naast de keuze van de tankpas heeft Conclusr ook geïnventariseerd waarom zakelijke rijders besluiten een brandstofkaart te gebruiken. Belangrijke redenen om tot aanschaf van een brandstofkaart over te gaan, zijn administratieve en fiscale voordelen. ”Eenvoudigere administratieve verslaglegging, minder rompslomp en vereenvoudiging van de btw-verrekening zijn hierbij de meest gehoorde argumenten”, aldus Ketelaars.

”Maar ook afgeleide diensten, die met name genoemd worden door kleinere bedrijven en het zzp-segment, komen naar voren. Betalen bij de carwash, betaalmiddel bij parkeren, overal kunnen tanken en altijd de laagste brandstofprijzen zijn de meest frequent vermelde aspecten om een brandstofkaart te gebruiken.”

Elektrische auto

Een andere opvallende trend is volgens de Conclusr-directeur de opkomst van auto’s met stekker. ”Het aandeel van elektrisch aangedreven voertuigen neemt snel toe. Momenteel rijden er ongeveer 75.000 rond in Nederland. En dat gaat zeker verder toenemen. Het is opvallend om te zien hoe snel de markt dat oppakt. Eigendom van auto’s met stekker is weliswaar nog niet zo populair, maar in het lease-segment zie je een duidelijk stijging van het gebruik.”

Tom van Gurp

Lees ook: AVIA en DCB Energy accepteren elkaars truckkaarten