De Stichting Accijnsclaim Pomphouders heeft de Staat gedagvaard. Het eist dat de accijnsverhoging op diesel en lpg van 1 januari 2014 onrechtmatig wordt verklaard en ongedaan wordt gemaakt, of dat er een compensatieregeling wordt getroffen. Eerder al werd een kort geding gevoerd in deze zaak, maar daarbij trokken de gedupeerde tankstation-ondernemers aan het kortste eind. In de Stichting Accijnsclaim Pomphouders zijn brancheorganisaties Beta, Bovag en Stichting De Grens Bereikt verenigd.

Als gevolg van het regeerakkoord tussen PvdA en VVD in het najaar van 2012 werden de accijnzen op diesel en lpg per 1 januari 2014 met respectievelijk drie en zeven cent per liter verhoogd. Deze verhoging was nog exclusief btw en automatische jaarlijkse indexatie. Door de accijnsverhoging werden de brandstoffen duurder dan in de buurlanden.

De stichting heeft afgelopen jaar nauwkeurig de effecten van deze accijnsverhoging in kaart gebracht en daaruit blijkt dat pomphouders in de grensstreek sinds de accijnsverhoging tientallen procenten minder brandstof verkopen. De maatregel heeft dus geleid tot grote weglek-effecten.

246 miljoen euro

Conform de begroting van de Staat had in 2014 de indexatie en de autonome accijnsverhoging 280 miljoen euro extra op moeten leveren. Uit onderzoek van bureau Panteia in opdracht van de stichting blijkt echter dat er zeventien miljoen euro vraaguitval is ontstaan en 246 miljoen euro naar het buitenland is weggelekt.

Onder aan de streep werd er in 2014 – rekening houdend met zuinigere voertuigen enerzijds, meer wegverkeer anderzijds en andere factoren – 102 miljoen euro méér aan diesel- en lpg-accijns opgehaald. Zonder de accijnsverhoging was dat volgens Panteia 48 miljoen euro extra geweest. De maatregel heeft dus slechts 54 miljoen euro extra opgeleverd en niet de beoogde 280 miljoen.

677 banen

Tegenover die relatief kleine meeropbrengst staat het verlies van 677 banen bij pomphouders in de grensstreek en – voor zover bekend – tenminste twaalf faillissementen. Tussen 1 juli 2013 en 31 december 2015 is achttien procent van de arbeidsplaatsen bij grenspompen verloren gegaan, terwijl de afname van werkgelegenheid bij tankstations in de rest van Nederland drie procent bedroeg. Twee derde van het totale banenverlies bij Nederlandse tankstations in die periode, komt voor rekening van de grensstreek.

Daarnaast heeft het weglekeffect gezorgd voor een inkomstenderving van ten minst zeventien miljoen euro aan btw en een negatief effect van minimaal 75 miljoen euro op bestedingen in de Nederlandse detailhandel. Consumenten gaan immers niet alleen de grens over voor een tankbeurt, maar doen daar tevens andere boodschappen en slaan er goedkopere tabak en alcohol in. De gevolgen voor de middenstand in het algemeen en voor grenspomphouders in het bijzonder zijn volgens de stichting buitenproportioneel en de maatregel heeft fors minder opgeleverd voor de schatkist dan beoogd.