Verhogingen van de tabaksaccijns leveren geen extra geld op voor de staatskas. In de afgelopen vijf jaar is de heffing viermaal verhoogd, maar daalde de totale opbrengst van 2,525 miljard euro vijf jaar geleden naar een verwachte 2,452 miljard euro dit jaar. Een daling van zo’n 75 miljoen euro ondanks een reeks accijnsverhogingen. Dat blijkt uit berekeningen de belangenorganisatie van tabakswinkeliers NSO en van -groothandels TZN.

“Met de start van de Financiële Beschouwingen in de Tweede Kamer en later deze maand de behandeling van het Belastingplan 2017, maken de tabakswinkeliers in Nederland zich grote zorgen over een dreigende nieuwe accijnsverhoging op tabakswaren”, aldus beide brancheverenigingen. Zij doelen daarmee op plannen uit de tegenbegrotingen van ChristenUnie en D66.

Daarin staat dat er een nieuwe belastingverhoging op sigaretten moet komen, die honderd miljoen euro moet opbrengen. “Mocht het kabinet dit overnemen, is dat heel slecht nieuws voor tabaksverkopers. Vooral in de grensstreek gaan winkeliers de gevolgen merken.”

Weinig nut

Een dergelijk besluit heeft bovendien weinig nut, menen NSO en TZN. “De accijnsinkomsten voor 2016 zijn weliswaar nog niet helemaal duidelijk, maar de prognose geeft voor het kabinet bepaald geen reden tot optimisme.” Begin april dit jaar werd de accijns op shag verhoogd. Daarmee wilde de overheid 58 miljoen euro extra ophalen. Maar voorlopige berekeningen van beide brancheverenigingen laten zien dat die geraamde meeropbrengst waarschijnlijk niet wordt gehaald.

Ondertussen neemt het ‘tabakstoerisme’ van Nederlanders naar België almaar toe. Dat blijkt onder meer uit een toename van het aantal tabakswinkels aan de Belgische kant van de grens. Door een massale toestroom van Nederlandse consumenten is het aantal tabakswinkels in de Belgische enclave Baarle-Hertog verdubbeld van vijf naar tien. Het verschil in belastingbeleid tussen beide landen zorgt namelijk voor aanzienlijke prijsverschillen.

Ontvangsten daalden

Sinds 2011 is vier keer de accijns op tabaksproducten verhoogd. Dit moest 750 miljoen euro extra in het laatje brengen. Dat bedrag is echter bij lange na niet gehaald. Integendeel, de totale ontvangsten daalden zelfs met 75 miljoen euro. Wel hebben de verhogingen grote gevolgen gehad voor tabakswinkeliers in de grensregio’s.

Hun economische situatie is sterk verslechterd en sommigen staan op de rand van een faillissement. Tegelijkertijd profiteren de Belgische en Duitse overheidsfinanciën van de Nederlandse consument die over de grens goedkopere tabaksproducten koopt en meteen ook brandstof tankt.