Twee tankstations mochten vorig jaar tijdelijk geen sigaretten verkopen. De NVWA heeft beide vestigingen kortstondig een verbod opgelegd vanwege herhaaldelijke overtreding van de tabakswet. In totaal deelde de toezichthouder negentien keer een strafmaatregel uit bij tankstations in 2016. Meestal was sprake van een boete, maar in enkele gevallen ging het dus om een verkoopverbod. Zeven andere bedrijven mochten ook tijdelijk geen rookwaar verkopen. Het betrof vier tabaksspeciaalzaken en drie cafetaria’s.

Sinds enkele jaren is de ‘three strikes out’-maatregel van kracht. Dit betekent dat bedrijven die driemaal in twaalf maanden de tabakswet overtreden, tijdelijk geen sigaretten, shag en sigaren mogen verkopen. Bij een eerste keer gaat het meestal om een verbod van een week. Als de NVWA de maatregel vaker oplegt, kan de periode langer worden.

Petrolbranche

De negentien strafmaatregelen die de toezichthouder vorig jaar heeft uitgedeeld in de petrolbranche, betekenen een verlaging ten opzichte van het jaar ervoor. “Wellicht heeft dit te maken met de extra aandacht voor de leeftijdsgrens vanuit de branche”, schrijft de NVWA.

Ook wijst de toezichtouder in dit verband op een pilot die eind 2015 bij tankstations is gestart. In specifieke actiemaanden kregen verkopers die de leeftijdcontroles juist uitvoerden een compliment in de vorm van een Nix-kaart. Nix is een term die wordt gebruikt in de preventiecampagne van de overheid om roken onder jongeren terug te dringen.

Onderzoek

De NVWA heeft afgelopen jaar onderzoek laten doen naar het kopen van tabak door jongeren. Hieruit bleek dat het percentage jongeren dat tabak koopt of probeert te kopen, is gedaald. Negen procent van de 16- en 17-jarigen kocht in het voorbije jaar weleens tabak. Dit was in 2014 nog veertien procent. Jongeren komen nog wel via vrienden aan tabak, blijkt uit het onderzoek.

Hoewel het steeds moeilijker wordt voor jongeren om tabak te kopen, blijkt dat het via elk verkoopkanaal nog wel steeds mogelijk is. Daarom gaat de toezichthouder door met intensief controleren. De NVWA werkt risicogericht en gebruikt de resultaten van de onderzoeken om prioriteiten in het toezicht te bepalen.

Tankstations

In 2016 heeft de organisatie 4.316 leeftijdscontroles uitgevoerd bij onder meer horecagelegenheden, levensmiddelenzaken, tankstations en tabaksspeciaalzaken. Tijdens 999 van deze controles probeerde een jongere tabak te kopen. In achttien procent van de gevallen ging de verkoper in de fout. De meeste overtredingen werden geconstateerd in de horeca (38 procent). Het ging daarbij vooral om cafetaria’s. Tankstations scoorden beter. Bij ‘slechts’ zeven procent van de controles werden fouten begaan.

Bij overtreding van de leeftijdsgrens krijgt de ondernemer de eerste keer een boete van 1.360 euro. Voor grotere bedrijven met meer dan vijftig werknemers is de eerste boete 2.720 euro. De maximumboetes zijn 4.500 euro voor kleine bedrijven en 9.000 euro voor grote bedrijven. Als na herhaalde boetes de controles nog niet op orde zijn, kan een tijdelijk verkoopverbod worden opgelegd.