“Zonder een tankstation valt de financiële drager onder ons woningbouwplan weg.” Dat stelde de woordvoerder van projectontwikkelaar Schipper Bosch maandag bij de Raad van State. Het nog te bouwen onbemande tankstation langs de Rondweg-Noord in het Amersfoortse stadsdeel Hoogland is onderdeel van een integraal plan met 110 woningen. Of de ontwikkelaar de woningbouw laat vallen als er geen tankstation mag komen, is overigens nog maar de vraag.

De Raad van State heeft er een hard hoofd in. “Hier ligt toch een serieus juridisch probleem”, constateerde een van de rechters van de Raad. Eind 2018 schorste de Raad al het bestemmingsplan voor dit project, omdat er twijfel was over de juridische houdbaarheid. Maandag volgde er een vervolgzitting voordat de Raad over zes weken een eindoordeel geeft.

De Raad moet gaan oordelen over de bezwaren die zijn ingediend tegen dit bestemmingsplan door de exploitant van twee bestaande tankstations in Hoogland aan de Bunschoterstraat en de Zevenhuizerstraat. Die vreest concurrentie en ontwrichting van de markt voor tankstations.

Bescherming tegen concurrentie

Bescherming tegen concurrentie wordt niet geregeld in een bestemmingsplan. Maar ontwrichting van de markt en daaruit volgende mogelijke leegstand worden wel beoordeeld. Een zogeheten distributieplanologisch onderzoek (DPO) moet daarbij inzicht geven bij de vraag of een nieuw tankstation kan worden toegelaten. Maar dat onderzoek kwam onlangs pas op tafel, waardoor de exploitant van de bestaande tankstations onvoldoende tijd kreeg om dit te bestuderen. Dat is in principe tegen de procesregels.

De Raad van State gaat nu eerst bekijken of dit DPO nog wel wordt meegenomen in deze procedure. Zo niet, dan zijn de gemeente Amersfoort en de projectontwikkelaar een belangrijk argument kwijt. Want het DPO zou aantonen dat er nog wel een tankstation bij kan. “Er komt geen verstoring van de markt door de vestiging van dit tankstation”, aldus de woordvoerder van ontwikkelaar Schipper Bosch. Er zal ook met dit tankstation voldoende vraag naar brandstof blijven bestaan.

CO2-neutrale stad

Maar er is dus een belangrijk juridisch probleem. “Provinciale regels verbieden hier de vestiging van een tankstation”, zegt de advocaat van de bezwaarmaker. Volgens de gemeente moeten die provinciale regels door de Raad ongeldig worden verklaard, want ze zouden in strijd zijn met de Europese Dienstenrichtlijn. Dat is hogere regelgeving die voor gaat. Provincies mogen volgens die richtlijn de vestiging van detailhandel buiten de aangewezen winkelcentra niet zomaar verbieden. Tankstations vallen ook onder detailhandel.

Volgens de bezwaarmaker is er nog een reden om het nieuwe tankstation aan de Rondweg te verbieden. De gemeente Amersfoort voert het beleid om een CO2-neutrale stad te realiseren. Daar past geen nieuw tankstation voor fossiele brandstoffen bij.