Brandstofhandelaar DC Berkel krijgt geen gelijk van de rechter in zijn geschil met BP over inkoopmarges. Het bedrijf start daarom een bodemprocedure, waarin het opnieuw eist dat het brandstof bij de oliemaatschappij kan inkopen met een betere marge dan in het huidige contract is afgesproken. De nieuwe rechtszaak is waarschijnlijk pas na de zomervakantie. BP ziet de juridische procedure met vertrouwen tegemoet en vindt dat slechts sprake is van veranderende marktomstandigheden. “Daar krijgt elke ondernemer mee te maken”, aldus een woordvoerder.

DC Berkel is exploitant van een BP-tankstation aan de N57 op het eiland Voorne-Putten (zie foto). Het huurt de vestiging van de oliemaatschappij en in het huurcontract, dat nog doorloopt tot 2020, is een afnameverplichting opgenomen. De marges zijn echter nog hetzelfde als bij het afsluiten van het contract bijna dertig jaar geleden: 4,83 eurocent voor benzine (ruim tien cent in het gulden-tijdperk) en 3,13 eurocent voor diesel ten opzichte van de landelijke adviesprijs.

Adviesprijs

Echter, aan de andere kant van de weg opende de Britse oliereus drie maanden geleden een onbemande vestiging die pompkortingen geeft van twaalf cent per liter. ”En daar kan mijn cliënt niet tegen concurreren”, legt advocaat Dirk van den Berg uit. Sinds de opening van de Express-locatie daalde de omzet ongeveer twintig procent.

Een rendabele exploitatie is volgens DC Berkel onder de huidige contractvoorwaarden onmogelijk geworden door de onbemande concurrent. Het bedrijf wil dan ook kunnen inkopen met kortingen van vijftien cent op benzine en twaalf cent op diesel, ex BTW. BP weigerde dat, waarna de brandstofhandelaar de gunstigere contractvoorwaarden wilde afdwingen bij de rechter.

Benzine

Mocht de rechtbank met die eerste eis niet akkoord gaan, wilde de exploitant dat BP geen brandstoffen meer mocht verkopen met een korting op de landelijke adviesprijs of anders in ieder geval dat de inkoopcondities dusdanig wijzigen dat per liter een marge overblijft 2,83 eurocent bij benzine en 2,46 eurocent bij diesel (ex BTW). Ook wilde het bedrijf uit Spijkenisse dat het onbemande station de DCB-tankpas zou accepteren.

DC Berkel had bij de rechtbank gevraagd om een spoedzitting. Dit omdat de zomermaanden voor de deur staan en dat nou juist de periode is waarin het station de meeste omzet kan draaien. De vestiging ligt namelijk aan een doorgaande weg richting het strand.

Tankstation

De spoedzitting kwam er wel, instemming met de eisen niet. Volgens de rechter zouden andere tankstations in de regio benadeeld worden als de exploitant volgens de gunstigere marges kan afnemen. Een verbod voor het onbemande station om brandstoffen te verkopen onder de adviesprijs, zou weer nadelig zijn voor de autorijders. Die nadelen wegen zwaarder dan de voordelen voor de uitbater, vindt de rechter.

De eis waarbij de marges van 2,83 cent en 2,46 cent het uitgangspunt zijn, wees de rechter ook van de hand. Zijn redenering is dat bij een dergelijk prijsbeleid de exploitant vrij zou zijn om de eigen prijzen te hanteren, terwijl BP altijd dezelfde marges moet hanteren bij de leveringen aan het DC Berkel-station. Daardoor zou het station prijzen kunnen hanteren die onder de marktprijzen liggen.

Tankpas

Wat betreft de tankpas trok het Zuid-Hollandse bedrijf ook aan het kortste eind. Tijdens de rechtszaak zei de oliemaatschappij dat het zo’n 50.000 euro kost om het betalingssysteem van de Express-locatie zo aan te passen dat de kaart gebruikt kan worden. Hoewel volgens DC Berkel die aanpassing maar vijftig euro kost, vond de rechtbank het eerste bedrag reëler. Acceptatie van de tankpas kan volgens de rechter dan ook ’in alle redelijkheid’ niet worden gevraagd.

De advocaat van de brandstofhandelaar kan zich niet vinden in het vonnis van de rechtbank. Het argument dat de exploitant gunstigere prijzen kan hanteren dan de concurrent, vindt hij niet kloppen. ”Mijn cliënt wil alleen maar inkopen volgens de gebruikelijke afspraken in de markt. Niets meer en niets minder”, aldus Van den Berg.

Kortingen

De huidige afspraken tussen beide partijen zijn volgens de advocaat in strijd met de ’redelijkheid en billijkheid’, onder andere omdat de exploitatiekosten sinds het begin van de contractperiode meer dan verdubbeld zijn. Daarnaast waren de huidige pompkortingen destijds niet te voorzien. Bovendien was in de jaren tachtig niet duidelijk dat BP in de toekomst zelf met haar exploitanten zou gaan concurreren. Oliemaatschappijen exploiteerden toen geen brandstofverkooppunten.

Hij gaat daarom samen met zijn cliënt doorprocederen om alsnog gunstigere voorwaarden af te dwingen. Of daarbij de eis van acceptatie van de tankpas ook wordt meegenomen, besluiten de betrokken partijen in een later stadium. Tot die tijd blijft DC Berkel, onder protest, de brandstoffen onder de huidige condities afnemen.

Rendabel

De oliemaatschappij is zich echter van geen kwaad bewust. ”Het contract stamt uit 1987, waarin DC Berkel een zogeheten Aangewezen Exploitant is. Dat contract is opgesteld door de overheid en daar willen we ons aan houden. Bovendien betaalt de exploitant een lage huur”, aldus een woordvoerder.

Dat de vestiging niet meer rendabel te exploiteren zou zijn, ziet BP als een aangelegenheid van DC Berkel zelf. ”Wij leveren alleen de brandstof. Hoe het station moet worden geëxploiteerd, bepaalt de ondernemer zelf. We hebben bijvoorbeeld de exploitant gesteund toen het kortingen wilde geven aan de pomp. Daar zijn ze inmiddels mee gestopt, omdat het te weinig zou opleveren. Maar dat is hun keuze geweest.”

Express

BP ziet de opening van de Express-vestiging als veranderende marktomstandigheden, waar elke ondernemer mee te maken krijgt. ”Het onbemande tankstation had net zo goed door een ander bedrijf gerund kunnen worden. Dus dat het toevallig van BP is, doet niet ter zake.” Ook heeft, volgens de oliemaatschappij, de exploitant kunnen profiteren van het feit dat vóór de opening van de onbemande vestiging het betreffende terrein een jaar lang niet is gebruikt.

Tom van Gurp

Lees ook: BP en exploitant ruziën bij rechter over inkoopprijs brandstof