Nu blijkt dat de brandstofverkopen in 2014 historisch laag waren, moeten tankstation-ondernemers meer dan ooit op zoek naar manieren om zich te onderscheiden. ”Als je niks doet, kom je in de rode cijfers terecht”, aldus Richard Jeurissen, sectormanager automotive bij Rabobank. Ook andere marktkenners wijzen op de noodzaak om creatief en innovatief te zijn als tankstation-exploitant. Goede nieuws is dat de huidige markt daar volop mogelijkheden voor biedt.

Uit CBS-cijfers blijkt dat er in het afgelopen jaar 862 miljoen liter minder traditionele brandstof is verkocht. Een daling van 6,6 procent. Vooral diesel en lpg doken vorig jaar flink in de min, met een afname van respectievelijk 8 en 23 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Lpg bereikte zelfs het laagste niveau sinds 1976. Ook benzine daalde, naar het laagste punt sinds 1993.

Pomphouder

”De pomphouder zal in beweging moeten komen en bekijken hoe hij meer klanten naar zijn station kan trekken”, aldus Jeurissen. ”Als je niks doet, kom je op een gegeven moment in de rode cijfers en dan is je bestaansrecht als tankstation weg. De marges op brandstoffen worden er de komende jaren echt niet beter op.”

Volgens de sectormanager zijn er op dit moment al diverse pomphouders die creatief zijn. Hij wijst onder meer op Total Jongeneel in Den Haag. ”Dat station heeft een dogwash, waardoor je je hond niet meer thuis hoeft te wassen. En de klanten die er gebruik van maken, komen wellicht ook tanken of nemen iets uit de shop mee.” Een prima voorbeeld van wat je met een tankstation allemaal kunt doen, vindt de Rabobank-sectormanager.

Tankstation

Hij benadrukt ook dat auto’s weliswaar zuiniger worden, maar in veel gevallen een kleinere tankinhoud hebben. Daardoor komt de automobilist nog steeds vaak bij een tankstation. ”Voor pomphouders blijven de kansen voor de verkoop van aanvullende diensten dus gelijk.”

”De automobilist wil vooral goed en vriendelijk geholpen worden en zeker bij lokale stations gekend zijn.” Volgens Jeurissen is het zaak om het businessmodel te veranderen op een manier die voor de klant relevant is en toegevoegde waarde biedt. ”En dat kan op veel manieren.”

Ondernemers

Ook Erik de Vries van branchevereniging voor brandstofhandelaren Nove geeft aan dat ondernemers een tactiek zullen moeten ontwikkelen om te kunnen overleven. ”De brandstofplas wordt echt niet groter, ook niet als de accijnsverhogingen worden teruggedraaid. Het komende jaar zal de afname waarschijnlijk minder groot zijn, maar de dalende trend blijft. De voertuigen worden steeds zuiniger en jonge generaties vinden het autobezit minder belangrijk.”

”Als je de komende jaren wil overleven, moet je iets verzinnen”, vindt De Vries. Als voorbeeld noemt hij Salland Olie dat vorig jaar de brandstof Competition 102 op de markt bracht, een benzine met een octaangetal van 102. Daardoor is de brandstof extra krachtig en vindt hij gretig aftrek bij onder meer autosporters.

”Klanten komen van heinde en verre om die brandstof te kopen. Dat is een mooie innovatie. Al moet je natuurlijk blijven vernieuwen. Als je een succesformule hebt, kunnen anderen dat gaan kopiëren.” Ook ziet hij het afhalen van postpakketten als een mooie aanvullende dienst.

Sluiting

Hoewel diverse kenners verwachten dat het aantal tankstations in Nederland de komende jaren fors afneemt, bleef grootschalige sluiting van vestigingen het afgelopen jaar uit. Alleen in de grensstreek vielen harde klappen. Diverse stations stopten of gingen verder als onbemande locatie, vooral omdat veel Nederlanders door het grote accijnsverschil besloten om in Duitsland en België te tanken.

”Dat is de belangrijkste oorzaak van de forse verkoopdaling van het afgelopen jaar”, denkt de Nove-directeur. ”Andere jaren had je een daling van zo’n 2,5 procent. Maar nu gaat er ineens 6,6 procent van de totale plas af. Dat komt echt niet alleen doordat auto’s steeds zuiniger worden, want die trend speelt al veel langer.”

Brandstofleveringen

”Onze leden merken het ook, bijvoorbeeld door de afname van brandstofleveringen aan transporteurs. Die bedrijven hebben op hun eigen terrein een tankstation, maar daar tanken ze nu minder vaak, terwijl de economische bedrijvigheid juist toeneemt. Dat betekent dat de chauffeurs gewoon vaker over de grens tanken.”

Ook branchevereniging Bovag ziet het belastingbeleid van het kabinet als belangrijkste oorzaak van de forse daling. ”Door de toegenomen bedrijvigheid zou je verwachten dat de dieselverkopen juist weer toenemen. Maar het tegenovergestelde is gebeurd in het afgelopen jaar”, aldus woordvoerder Tom Huyskens.

Diesel

In vergelijking met vorig jaar werd 580 miljoen liter diesel en 120 miljoen liter lpg minder verkocht. Daardoor heeft de overheid ook veel minder accijnsopbrengst binnen gekregen dan begroot. “We hadden dat ook al voorspeld in het najaar van 2013. Het is wrang om te constateren dat we al die tijd gelijk hadden.” Opvallend genoeg draaide het kabinet begin dit jaar de duimschroeven nog verder aan, door de brandstofaccijnzen opnieuw te verhogen.

In vergelijking met topjaar 2008 is bijna 1,4 miljard liter diesel minder verkocht. Een daling van zeventien procent in zes jaar tijd. Voor lpg is de daling al veel langer aan de gang. Het hoogtepunt werd eind jaren tachtig bereikt, toen de Nederlandse weggebruikers 1,7 miljard liter autogas tankten. Inmiddels is dat gekrompen naar 385 miljoen liter. Een afname van bijna tachtig procent.

Lpg

”We zien al langer een afname, maar zo sterk als afgelopen jaar hebben we nog niet eerder gezien”, zegt Pehr Teulings, directeur van de belangenvereniging voor lpg-handelaren VVG. ”We kunnen niet anders concluderen dan dat de extreme daling komt door de accijnsverhoging van begin vorig jaar. De verkoop is nu echt in een vrije val geraakt, omdat het prijsverschil met het buitenland gewoon te groot is.”

Tom van Gurp

Lees ook: Benzineverkoop in 2014 op laagste niveau sinds 1993