De gemeente Den Haag moet de bouw van nieuwe tankstations voor fossiele brandstoffen een halt toeroepen. De bestaande tankstations in de stad moeten daarnaast uitgefaseerd worden. Die oproep doet fractievoorzitter Robert Barker van de Partij voor de Dieren Den Haag. 

Het voorstel is geïnspireerd op de stad Petaluma in de Amerikaanse staat Californië. Afgelopen jaar was die stad de eerste ter wereld die het openen van nieuwe tankstations voor fossiele brandstoffen verbood. Vier steden in de omgeving volgden, en beleidsmakers in Los Angeles bereiden ook een dergelijk verbod voor, aldus de Haagse afdeling van de politieke partij.

Verdere opwarming aarde

Ook de hofstad moet er, in de strijd tegen klimaatverandering, aan geloven, vindt de PvdD. “Om te voorkomen dat de aarde nog verder opwarmt moeten we afstappen van fossiele brandstoffen. Dan is het belachelijk om nog nieuwe tankstations te bouwen”, meent Barker. De bestaande tankstations in woonwijken vormen volgens hem bovendien een gevaar en zetten aan om vaker de auto te pakken. “Het zou daarom goed zijn om ze af te bouwen.”

De Belangenvereniging Tankstations (BETA) reageert verbaasd op het voorstel. Volgens de branchevereniging heeft de politieke partij geen oog voor de duurzame alternatieven die nu al op tankstations aangeboden worden, zoals (snel)laders of schonere alternatieven als HVO. In plaats van verbannen zou de BETA liever zien dat tankstations gebruikt worden om de klimaatdoelen te halen. Een verbod gaat het probleem niet oplossen, denken ze.

Geen diesel of benzine meer

BZO Tankstations, dat overheden adviseert bij beleidsmatige vraagstukken rondom tank- en energiestations, pleit naar aanleiding van de oproep voor een ‘geregisseerd gemeentelijk uitsterfbeleid’. Eigenaar Wiebe Alzerda Winkel benadrukt dat de zero-emissiezones in veel grote Nederlandse steden vanaf 2025 het startschot geven voor het einde van de verbrandingsmotor in auto’s, bestel- en vrachtwagens.

“Er van uitgaande dat in 2030 alle nieuw verkochte voertuigen in Nederland geëlektrificeerd zullen zijn, is het zeer aannemelijk dat tegen 2040 een fors deel van het wagenpark geen benzine of diesel meer nodig heeft. Een daling van de vraag naar motorbrandstoffen op de Nederlandse markt met 50 tot 70 procent ten opzichte van de huidige marktvraag is dan een reëel scenario. Logischerwijs betekent dit dat voor het grootste deel van de Nederlandse tankstations de marktvraag binnen circa zeventien jaar letterlijk opdroogt en zeventien jaar is een korte termijn gerelateerd aan de hoge investeringen in een nieuw tankstation.”

Grootschalige snellaadlocaties

Als dit scenario zich daadwerkelijk voordoet, is een ‘harde saneringsslag’ de komende decennia onvermijdelijk, denkt de eigenaar van BZO Tankstations. Uit onderzoek in opdracht van de gemeente Amsterdam bleek dat alleen de grote tankstations aan de randen van de stad en bij grote toe- en uitvalswegen geschikt zijn om zich succesvol te transformeren tot grootschalige snellaadlocatie. In Amsterdam zouden dat zo’n vijftien op een totaal van 56 tankstations zijn. “Andere tankstationlocaties kunnen wellicht deels getransformeerd worden tot een buurtgebonden mobilityhub met ondermeer elektrische deelauto’s en een pickup point, maar voor circa de helft van de tankstations was de conclusie dat opheffing en herontwikkeling naar bijvoorbeeld woningbouw de beste optie is.”

Hoewel hij denkt dat een uitsterfbeleid voor tankstations op zichzelf een logische en goede gedachte is, moet het wel onderdeel zijn van een bredere, lokale langetermijnvisie op de energievoorziening voor het wegverkeer. “Een goede analyse welke locaties in een gebied wel of niet geschikt zijn om te worden getransformeerd hoort daarbij. Wat er ook bijhoort, is een dialoog met de marktpartijen en stakeholders bij de tankstationlocaties. Een groep variërend van de lokale ondernemers tot de grote oliemaatschappijen en belangenverenigingen. Wat is hun visie op de marktontwikkeling in een bepaald gebied? En welke kant willen zij uit? Dat zijn belangrijke vragen om de transitie te laten slagen.”