OPINIE- In het afgelopen jaar heeft de brandstofmarkt de ene overname na de andere gezien. NOVE directeur Erik de Vries ziet volop kansen voor zelfstandige ondernemers maar ook hier en daar een beer op de weg.

Maatschappijen trekken zich terug uit downstream

Allereerst de grotere (westerse) oliemaatschappijen die zich steeds meer concentreren op exploratie en handel in olie. De meeste maatschappijen zijn er achter gekomen dat retail een vak apart is, van hard werken met kleine marges, die je het beste kunt overlaten aan specialisten. Dus verkoopt Esso tankstations in Nederland en België.

Ook andere oliemaatschappijen zetten delen van hun netwerk te koop. De lucratieve tankstations langs de snelwegen worden doorgaans nog wel aangehouden, maar vraag is voor hoe lang. Immers, steeds vaker tanken klanten op het onderliggend wegennet. Hier dus de mogelijkheid voor zelfstandige ondernemers om in te stappen.

Een cluster van tankstations runnen kan  doorgaans efficiënter dan één station, denk aan delen van administratieve voorzieningen, mogelijkheden om te schuiven met personeel, etc. Daarom is het aantrekkelijk om extra  stations in het eigen netwerk op te nemen.

Nieuwe spelers stappen in

Daarnaast zien we dat “nieuwe” partijen de markt betreden. Het nieuwe bestaat er in dat ze nog niet eerder op de Europese markt waren, maar wel bereid zijn te investeren in het distributiekanaal. Daarnaast hebben die partijen toegang tot product omdat ze zelf raffinaderijen bezitten of zelf olie uit de grond halen.

Dus komen oliemaatschappijen uit Rusland (Lukoil: al enige tijd actief, recent overname van zelfstandige oliehandel  Verolma),  Azerbeidzjan (overname door Socar van een tankstationketen in Zwitserland), Kazmunaigaz (mede aandeelhouder van het  Roemeense Rompetrol en Franse Dyneff), Petrobras (Braziliaanse major) en Pertamina (oliemaatschappij uit Indonesië) naar Europa.

Waarom komen ze naar Europa? Een volwassen markt, die eerder zal krimpen dan toenemen (ondanks de groei in de voormalige Oostbloklanden)? Daarvoor zijn meerdere redenen: allereerst staat de raffinage sector in Europa onder druk. Steeds vaker wordt olie geraffineerd op de plek van winning, met name het Midden Oosten. Gevolg is dat er steeds meer behoefte komt in Europa aan gereed product. Daar spelen deze maatschappijen op in.

Samenwerking

Zij willen hun product immers graag verkopen voor een goede prijs bij partijen en landen die garant staan voor hun geld. En voor de meeste Europese landen is dit gelukkig nog zo. Ook ligt er in Europa een geweldige infrastructuur ten aanzien van distributie, denk aan de opslagcapaciteit in Rotterdam en Antwerpen, met de grootste economie van Europa, Duitsland als achterland.

Daarbij is er vanuit de chemische sector behoefte aan (half-)producten van fossiele origine. Deze nieuwkomers doen graag zaken met zelfstandige ondernemers en staan open voor samenwerking.

Tegelijk laten de zelfstandige brandstofbedrijven zich niet onbetuigd. In Nederland nam Brandoil activiteiten van Compaan over, breidt DCB Energy haar activiteiten uit naar Luxemburg, is een beursgenoteerd Iers bedrijf in de Benelux op zoek naar een aantrekkelijke overnamekandidaat die actief is in de brandstofhandel en kondigt Argos Oil aan zich ook toe te gaan leggen op energieleveranties van  aan particulieren voor huishoudelijke toepassing.

Bedreiging

Mogelijkheden volop dus. Is er dan geen bedreiging? Ja die is er zeker wel, meerdere zelfs  en daar zal ik de volgende keer verder op in  gaan. Voorlopig breng ik de stelling nog maar eens naar voren dat Nederland te veel tankstations heeft: namelijk 4.200, terwijl 3.000 ruim zou volstaan.

Dat betekent dat er overcapaciteit is. Wellicht dat de krimpende markt in brandstofomzet de sanering zal bespoedigen. Bedrijven die hun zaken goed voor elkaar hebben, kansen weten te benutten en goed op de kosten letten, zullen overleven.

Erik de Vries
Directeur NOVE