Binnenkort zal weer een aankondiging worden gedaan voor de komende veiling van rijkswegtankstations. Er is nog veel op de huidige methodiek aan te merken. Als je als gemeente daadwerkelijk iets wilt doen aan marktwerking en nieuwe toetreders tot de markt een kans wilt geven, dan zou een systeem van loting een eerlijker methode zijn. Dat vindt Lulof Dalhuisen van Intradal Advies.

OPINIE – In 2002 is het systeem van veilingen voor rijkswegstations ingevoerd op basis van convenanten, die door de branche en het Ministerie van Financiën zijn gesloten, later vastgelegd in de zogenaamde ‘benzinewet’. Veel is er al over geschreven en geëvalueerd. Evenzoveel is en blijft er op deze methodiek aan te merken.

Wat naar mijn mening wel positief is dat het systeem van de eeuwigdurende concessies (huurrechten) is doorbroken. Voor dat laatste is wel wat te zeggen, want waarom mogen oliemaatschappijen die in de 60-er jaren van de vorige eeuw de markt onderling hebben verdeeld op de aangewezen locaties tot in lengte van jaren blijven zitten tegen een relatief lage jaarvergoeding?

Veilingen

Nu de Staat der Nederlanden zo ‘succesvol’ is met de veilingen, hebben de lokale overheden ook de smaak te pakken gekregen. Zo hanteert de gemeente Rotterdam al enige jaren het veilingsysteem voor tankstations, die op gemeentelijke gronden zijn gesitueerd. Diverse andere gemeenten hebben inmiddels dit voorbeeld gevolgd.

Eén daarvan is de gemeente Deventer. Die heeft eind 2012 een 15- jarige concessie geveild, waar tot op dat moment een Shell-Express tankstation was gevestigd. De locatie is gelegen aan een inkomende weg van de stad. Schuin tegenover is een bemand BP-tankstation gesitueerd, terwijl verder in de directe omgeving geen tankstations aanwezig zijn.

Biedingen

De geldig uitgebrachte biedingen bevonden zich op één na in de bandbreedte van € 500.000 tot € 700.000. Voor één biedende partij heeft ons bureau gerekend en de uitkomst daarvan viel binnen deze aangegeven ratio. Omdat naast het veilingbod ook nog een niet geringe variabele huur per doorgezette liter brandstof betaald moet worden, zou met een hogere bieding naar onze berekening een rendabele exploitatie moeilijk te realiseren zijn. Kennelijk dachten andere bieders ook zo.

Maar wat schetst onze verbazing? De uitschieter naast de genoemde biedingen bedroeg afgerond € 1.700.000. Dit bedrag werd geboden door BP. Vanuit het standpunt van BP bezien een begrijpelijke actie, mede gelet op haar bemande tankstation aan de overzijde van de weg. Inmiddels is het tankstation omgekleurd naar BP- Express en de kortingen aan deze pomp hebben nu niet bepaald het hoge niveau van voor de veiling en die elders gemeengoed zijn bij onbemande stations. Begrijpelijk, want de veilingsom moet wel ergens van betaald worden.

Tankende klanten

Geconcludeerd moet worden dat de gemeente Deventer uitgeroepen kan worden als de grote winnaar. De verliezers zijn in de eerste plaats de tankende klanten. Indirect betalen zij de veilingsom aan de gemeente. Daarnaast zijn dat de oliemaatschappijen en oliehandelaren die serieus gerekend hebben om een tankstation aan hun netwerk toe te voegen. Alleen door een strategisch bod van een andere partij, vallen zij buiten de boot.

De vraag komt dan ook op of gemeenten, die er toch zijn voor de burgers (en niet andersom), door moeten gaan op deze weg van veilingen. Als je als gemeente daadwerkelijk iets wilt doen aan marktwerking en nieuwe toetreders tot de markt een kans wilt geven, dan zou een systeem van loting een eerlijker methode zijn.

Concessie

In voorkomend geval zou op basis van één of meerdere taxaties een waarde voor de concessie vastgesteld kunnen worden en vervolgens zou een loting kunnen plaatsvinden. Voor de deelnemers hieraan zou bijvoorbeeld gedacht kunnen worden aan een vooraf geselecteerd gezelschap van partijen van goede naam en faam, welke middels een soort van sollicitatie tot de loting worden toegelaten. Of dit de juiste methode is kan ik niet inschatten. Wellicht is er een betere te vinden.

Ondertussen betaalt de burger op deze locatie wel een te hoge brandstofprijs en moet de markt nog 15 jaar wachten op een herkansing voor een volgende veiling. En de door de gemeente Deventer geïncasseerde veilingopbrengst is misschien inmiddels al wel gebruikt om nog meer autobeperkende maatregelen in en rond de stad te financieren. Alleen al daarom zou een gemeentelijk veilingbeleid failliet verklaard moeten worden.

Lulof Dalhuisen
Directeur Intradal Advies b.v. voor tankstationadvies op maat