Er komt geen publicatie-verplichting van brandstofprijzen voor tankstation-ondernemers. Zo’n publicatieplicht zal nauwelijks invloed hebben op de werking van de benzinemarkt en de prijzen voor consumenten. Wel kost een dergelijke plicht miljoenen voor pomphouders en de overheid. De baten van extra transparantie als gevolg van een publicatieplicht wegen volgens minister Kamp van Economische Zaken dan ook niet op tegen de kosten.

De Tweede Kamer had begin dit jaar een motie aangenomen waarin de regering wordt verzocht te onderzoeken op welke wijze tegen zo laag mogelijke administratieve lasten, pomphouders kunnen worden verplicht om informatie over hun benzineprijzen gratis beschikbaar te stellen, en een dergelijke publicatieplicht voor 1 januari 2014 in te voeren. Kamp heeft hiernaar onderzoek laten doen.

Prijstransparantie

Volgens de onderzoekers is zonder publicatieplicht al sprake van een relatief hoge mate van prijstransparantie. Doordat bestaande prijsvergelijkingsdiensten in toenemende mate gebruik maken van transactiedata van tankpassen, zijn de prijsdata zeer actueel en betrouwbaar. Deze diensten beschikken op dit moment voor 70 tot 80% van de tankstations over prijsinformatie van maximaal 24 uur oud.

“Doordat deze prijsvergelijkingsdiensten naar verwachting binnenkort elke 30 minuten zullen worden voorzien met nieuwe transactiegegevens zal de actualiteit van prijsvergelijkingsdiensten volgens de onderzoekers de komende tijd verder verbeteren. De consument heeft volgens de onderzoekers op dit moment dus goede mogelijkheden om de prijzen van reguliere brandstoffen te vergelijken”, meldt de minister aan de Tweede Kamer.

Publicatieplicht

Alle varianten van een publicatieplicht leiden structureel tot extra administratieve lasten en nalevingskosten voor pomphouders, heeft de minister gemerkt. Dat kost miljoenen voor zowel de tankstationbranche als de overheid.

De voornaamste lasten in variant 1 ontstaan doordat pomphouders bij iedere prijsaanpassing moeten inloggen op een website en hun prijzen moeten doorgeven. Bij variant 2 moeten pomphouders hun bestaande kassa- en/of backofficesystemen aanpassen of zo een systeem aanschaffen om automatische doorgifte van prijzen mogelijk te maken.

Kassasystemen

In de hybride variant hoeven pomphouders geen gebruik te maken van kassa- en/of backofficesystemen wanneer handmatige invoer voor deze tankstations goedkoper is. De kosten voor pomphouders in die variant bestaan uit het aanpassen van bestaande systemen en/of uit het handmatig invoeren van gegevens.

Voor de overheid bestaan de kosten in alle drie de varianten uit eenmalige investeringen in een ICT-systeem waarin de data worden aangeleverd en ontsloten. Daarnaast zijn er jaarlijkse kosten voor het technische en organisatorische beheer van het systeem en voor het toezicht en handhaving van adequate doorgifte van prijzen.

Brandstofprijzen

Volgens de onderzoekers zullen de effecten van een verplichte publicatie op de werking van de benzinemarkt naar verwachting echter minimaal zijn omdat brandstofprijzen al een hoge mate van transparantie kennen. Daarnaast is de prijsbewuste consument al goed geïnformeerd en weet hij via beschikbare diensten, mond-tot-mondreclame en uit eigen ervaring veelal goed bij welke aanbieders hij goedkoper uit is.

Ook ervaringen in het buitenland wijzen volgens de onderzoekers op geen of minimale effecten van een transparantieverplichting op de brandstofprijzen. Tot slot benadrukken de onderzoekers dat een publicatieplicht een bedreiging zal vormen voor het bedrijfsmodel van bedrijven die transactiedata verzamelen en doorverkopen aan andere partijen.

Prijsvergelijking

“Uit het onderzoek blijkt dat de brandstofprijzen al heel transparant zijn en dat de prijsbewuste consument de goedkope pomp goed weet te vinden. Hoewel uit het onderzoek blijkt dat prijstransparantie op de benzinemarkt hoog is, kunnen consumenten mogelijk baat hebben bij extra informatie over prijsvergelijkingsdiensten”, zegt de minister.

“Ik zie ook mogelijkheden om de bekendheid van prijsvergelijkingsdiensten te bevorderen. Daarbij denk ik aan het plaatsen van informatie voor consumenten over vergelijkingsdiensten voor brandstofprijzen op de website van ConsuWijzer, het publieksloket van de Autoriteit Consument en Markt waar ook over andere markten informatie wordt gegeven om transparantie te bevorderen.”

Brandstofprijzen

“Uiteraard zijn wij blij met deze conclusie, nu moeten Kamerleden nog overtuigd worden”, zegt Erik de Vries van branchevereniging NOVE. “Wij hebben als NOVE plannen om binnenkort ons steentje bij te dragen aan de verdere verbetering van transparantie van brandstofprijzen.”

Bart Pals