Het afgelopen jaar had de petrolbranche geen reden tot juichen. Prijzen stonden onder druk, brandstofverkopen bereikten het laagste niveau in jaren en grenspomphouders zagen hun klanten massaal in het buitenland tanken. Toch vond er ook volop vernieuwing plaats. Diverse grote formules lanceerden innovatieve shopconcepten, pomphouders zochten en vonden meer zelfstandigheid en enkele, tot dusver, branchevreemde bedrijven betraden de markt. Ook zag een nieuw evenement het levenslicht: de Tankstation Vakbeurs.

In 2014 deden twee nieuwe investeringsmaatschappijen hun intrede in de petrolbranche, namelijk het Britse TDR Capital en het Amsterdamse Bencis Capital Partners. Bencis kocht de bedrijfsactiviteiten van CNG Net en LNG24 van Ballast Nedam, terwijl de Britten een fors aantal Texaco-stations overnamen van Delek. Voor laatstgenoemde pakte de transactie niet bepaald gunstig uit. Ze leden fors verlies.

Tankstations

Dat tankstations van eigenaar wisselden, was allerminst nieuw in de branche. De consolidatie is al jaren aan de gang en werd dit jaar voortgezet. Zo was vooral Esso in 2014 actief met het verkopen van vestigingen. Het verkocht twintig locaties aan Vissers Olie en deed tevens achttien Express-stations van de hand. De Haan Minerale Oliën hapte toe.

Toch domineerde de petrolbranche in 2014 om hele andere redenen de krantenkolommen, namelijk vanwege de accijnsproblematiek. Weggebruikers tankten massaal in het buitenland vanwege de lagere prijzen en meden de stations in eigen land. Mede daardoor zakten de brandstofverkopen tot het laagste niveau sinds het jaar 2000.

Rechtszaak

Dat was geen reden voor staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes om iets aan de hoge tarieven te doen. De belastinginkomsten stegen volgens hem, dus verlaging was niet nodig. Grenspomphouders lieten het er niet bij zitten en startten een rechtszaak tegen de Staat. Op 20 januari vindt een kort geding plaats.

Ook pomphouders die niet aan de grens actief zijn, lieten dit jaar van zich horen. Ze waren ontevreden over houding van oliemaatschappijen en een aantal daarvan besloot zich te verenigen in inkoopverbond De Vrije Pomp (DVP). Door samen brandstof in te kopen, hopen ze gunstigere voorwaarden te krijgen en meer te kunnen verdienen. Een enkeling kleurde zelfs al om naar het nieuwe merk van DVP: Peut. Het komende jaar volgen er meer.

Snelweg

De maatschappijen hadden het zelf ook niet makkelijk in ons land. Ze merkten aan de snelweg dat de literverkopen inzakten, doordat veel automobilisten en truckers de laaggeprijsde stations opzochten aan het onderliggende wegennet. Marktleider Shell besloot als eerste om aan de snelweg met lagere prijzen te werken. Esso volgde kort daarop.

Maar niet alleen de lagere prijzen moeten de klant weer terugbrengen naar de snelweglocaties. Ook de shops worden ingezet om de autorijder te verleiden. Zo kwam Texaco begin dit jaar met het Go Fresh-concept, waarbij de bakery een centrale rol speelt. Zelfs het afrekenen van de brandstof vindt plaats bij de bakkerij. Ook Total zag daar heil in en lanceerde in november hun nieuwe shopformule in Zaandam, waarna in februari 2015 de eerste snelweg-locatie van Total voorzien wordt van het nieuwe concept.

Pompshops

Shell besloot het over een andere boeg te gooien. Het tankstation bij Breukelen aan de A2 kreeg een facelift, maar nog opvallender, er kwam een vestiging van Starbucks bij. Daarmee was het het eerste station ter wereld waar beide multinationals gingen samenwerken. Kort daarop werden diverse andere stations uitgerust met een drankenmodule van Starbucks on the go. Daar zaten trouwens ook locaties aan het onderliggende wegennet bij.

En in 2014 was er nóg een multinational die zijn eerste stappen waagde op de Nederlandse markt. De Franse gasreus Air Liquide opende dit najaar in Rhoon het enige openbare waterstofstation van Nederland. Hoewel er nog weinig klanten zijn, wil het bedrijf toch binnen vijf jaar een twintigtal locaties hebben geopend in ons land.

Duurzaam

Ook andere partijen zien brood in het openen van duurzame tankstations. Zo werd dit jaar bekend dat een projectontwikkelaar uit Oude Tonge plannen heeft voor de realisatie van een kleine keten van duurzame locaties, in samenwerking met onder meer BP. De eerste vestiging, in Oude Tonge zelf, moet in de eerste helft van 2015 open gaan.

Wie het bovenstaande leest, kan niet anders dan concluderen dat de branche volop in beweging was in het afgelopen jaar en dat die veranderingen de komende jaren doorzetten. Tijdens de eerste editie van de Tankstation Vakbeurs in november dit jaar werd hierop al een voorschot genomen. Conclusie van de sprekers tijdens het congres: alleen pomphouders die zich kunnen onderscheiden, hebben een toekomst. Gelukkig zijn er nog steeds ondernemers die heel goed weten hoe je dat doet.

Tom van Gurp

Lees ook: Jaaroverzicht 2013