Vanaf 1 juli zijn bemande tankstations aan de snelweg verplicht om petflessen in te nemen. Net als op de grote bus- en treinstations, bij grote cateringlocaties en in supermarkten, moeten benzinepompen de consumenten statiegeld kunnen bieden in ruil voor de plastic flessen: 15 cent voor een klein flesje en 25 cent voor een grote fles. ‘’Er liggen zoveel flesjes in de berm’’, zegt Misja Janvier van Statiegeld Nederland. ‘’We hopen uiteindelijk 90 procent van de petflessen retour te krijgen.’’
In april 2020 werd definitief besloten dat het nieuwe statiegeldsysteem er komt. Het doel van het besluit is om ‘waardevol plastic gescheiden in te zamelen, zodat het hergebruikt kan worden voor nieuwe flessen,’ valt te lezen in de blauwdruk van de plannen uit 2019. Brancheorganisaties staan niet te springen om het systeem in te voeren, onder meer vanwege de administratieve lasten en de extra benodigde opslagruimte. Maar vanaf deze zomer moeten ook locaties langs de snelweg eraan geloven. Namens Statiegeld Nederland informeert Janvier ondernemers, waaronder pomphouders, over de nieuwe maatregel.
‘’Die maatregel zijn we nu als uitvoeringsorganisatie aan het uitrollen. Voorheen waren de supermarkten de standaard plek om flessen in te leveren, maar met die kleine flesjes zie je dat locaties zoals tankstations één van de belangrijkste verkoopkanalen van het product zijn. Het is dus voor de consument praktischer dat ze het ook daar kunnen inleveren. Dat is ook wel eerlijker, zodat niet alleen supermarkten lege flessen moeten innemen’’, aldus de projectleider communicatie.
Vrijheid
Voor consumenten wordt het gemak, maar ook het bewustzijn, met de nieuwe regels vergroot. De tankstations en met name de medewerkers achter de kassa krijgen er daarentegen een extra taak bij. ‘’Maar ik denk niet dat je honderden flesjes per dag binnenkrijgt’’, benadrukt Janvier.
(Het artikel gaat verder onder de foto)
Hoe tankstations met de nieuwe maatregel aan de slag gaan, mogen ze zelf bepalen. Als ze maar het geld kunnen teruggeven aan de consument. Ze kunnen ervoor kiezen om een ‘reverse vending machine’ (RVM) aan te schaffen, de apparaten die ook in supermarkten staan. Het bonnetje kunnen consumenten vervolgens inleveren bij de kassa in ruil voor statiegeld. Hoewel er verschillende berekeningen bestaan, lopen de kosten van de machines al snel in de duizenden euro’s. ‘’Afhankelijk van welk merk je kiest, zijn dat best wel forse investeringen.’’
Ruimtegebrek
‘’Waar je in petrol mee te maken hebt, is dat de winkels vaak niet zo groot zijn en zo’n apparaat wel. Een medewerker moet hem ook regelmatig even schoonmaken, leeghalen en de zak die erin zit verwisselen. Het break-even punt ligt in deze sector op een punt dat denk ik nog niet realistisch is’’, vervolgt Janvier.
Statiegeld Nederland focust zich voor tankstations daarom vooral op de handmatige inname van petflessen. Een fles kan dan aan de kassa ingeleverd worden, waarna de medewerker het statiegeld retour geeft. Maar omdat vanwege de coronacrisis het nachtscherm vaak naar beneden staat, is dat niet altijd mogelijk. ‘’We kijken naar de optie om bijvoorbeeld een bak neer te zetten in de winkel. De klant laat het lege flesje scannen en gooit het daarna in de bak. Dat is toch een beetje op goed vertrouwen, maar volgens mij moeten we het ook niet moeilijker maken dan het is.’’
Retoursysteem
Nadat de flessen zijn ingeleverd door de klanten, moeten ze ook weer opgehaald worden. De uitvoeringsorganisatie is daarom in gesprek met de grossiers die de producten voor de shop leveren. ‘’Locaties gaan werken met een rolcontainer en een kliko met een zak eromheen. Dat zijn grote en kleine zakken. Daarop komt een streepje om aan te geven hoeveel flessen erin kunnen.’’ Op het moment dat de zak vol is, wordt deze op de rolcontainer gelegd en meegegeven aan de grossier. ‘’Net zoals je bijvoorbeeld kratten retour doet, is dit gewoon een van de dingen die meegaat in de retourstroom.’’
(Het artikel gaat verder onder de foto)
Hoewel tankstations met de inname van petflessen geen groot geld zullen verdienen, krijgen ze wel een vergoeding voor de kosten. Die komt neer op ongeveer twee eurocent per ingezamelde fles. ‘’Dat is een tegemoetkoming in de kosten die je maakt voor de opslag, de mensen die ermee bezig zijn en het extra werk. Het is een kostenreflectieve vergoeding. Als je ervoor kiest om zo’n machine neer te zetten, heb je meer kosten en krijg je ook een hogere vergoeding. Daarmee kan je in de loop der jaren de machine afbetalen. Die investering moeten tankstations wel zelf doen. Je moet goed afwegen of dat uitkomt. We betalen op basis van het aantal flesjes dat je inlevert met statiegeld.’’
Om duidelijk te maken welke flessen ingeleverd mogen worden, heeft Statiegeld Nederland alle producenten en importeurs van petflessen gevraagd om de barcodes te veranderen. Vanaf 1 april komen de grote flessen op de markt met nieuwe barcodes, 1 juni volgen de kleine flesjes. ‘’Verder moet er een statiegeldlogo op de fles komen , zodat het voor de stations en de consumenten logisch is dat er geld voor is betaald, dus dat ze dat ook terugkrijgen. Het logo moet 1,2 centimeter groot zijn, zodat echt visueel snel te checken is of er wel of geen statiegeld op zit.’’ Vanaf 1 juli mogen producenten geen petflessen van waters en frisdranken meer op de markt brengen zonder logo, zonder nieuwe barcode en zonder statiegeld.
1 juli
Toch is er nog een ander punt: winkels als de Aldi en Lidl werken nog met een ander retoursysteem dan de rest van de supermarkten. Ook dat verandert met ingang van 1 juli. ‘’Ongeacht waar je iets koopt, mogen statiegeldflessen overal ingeleverd worden. Dat betekent in theorie ook dat je een grote hoeveelheid plastic flessen zou moeten kunnen inleveren bij een tankstation’’, zegt Janvier. De regeling geldt overigens alleen voor kunststof flessen met water en frisdrank. Sappen zijn uitgesloten vanwege het zuur in de drank, waardoor een extra, moeilijk recyclebare laag in de fles nodig is. Zuivel schimmelt te snel. Ook bierflesjes zijn niet opgenomen in het plan.
(Het artikel gaat verder onder de foto)
Wat er na 1 juli nog in het kanaal zit, zonder logo en barcode, mag door tankstations nog wel verkocht worden. ‘’Er is een overgangssituatie. Staat het logo erop, dan krijg je geld terug, anders niet. We vragen wel alle innamepunten om de flessen terug te nemen, want het is gewoon waardevol pet.’’
Nadat de overgangssituatie voorbij is, is de verwachting dat ongeveer zeven miljoen flessen worden ingeleverd bij de tankstations aan de snelweg. Samen met de tien miljoen flessen die via het niet-snelweg petrolnetwerk zullen lopen, komt dat neer op minder dan 1 procent van de bijna 1,25 miljard flessen die in totaal ingeleverd gaan worden. Het grootste deel, namelijk 81 tot 84 procent, komt nog steeds voor rekening van de supermarkten.
Cijfers
De bemande locaties langs de snelweg zullen aangesproken worden als ze zich niet aan de nieuwe maatregel houden. ‘’In principe ben je dan niet volgens de regels van de wet bezig. Voor ons geldt het doel. Als we zien dat we bij lange na niet aan onze cijfers komen, gaan we wel aan de bel trekken bij de partijen. Het is zeker niet vrijblijvend.’’ Tankstations die niet aan de snelweg liggen, hoeven dus niet mee te doen, maar dat mag wel. ‘’Daar zijn ze vrij in, maar het is wel een manier om duurzaamheid te promoten.’’
Vooralsnog is er geen eenduidige oplossing zoals bij de supermarkten die werken met de reverse vending machines. ‘’Het is gewoon nieuw en het is nog even zoeken’’, aldus Janvier. Wel komen er toolkits met posters en stickers om de locaties te ontzorgen en de consumenten te informeren. ‘’Kijk ook alvast op je locatie hoe je het inricht. Het verschilt echt per locatie en per formule hoe je ermee om kan gaan.’’
Overheidsbesluit
Hoewel tankstations niet onder de nieuwe regeling uitkomen, kunnen ze er volgens Janvier wel het beste van maken. ‘’Het is gewoon overheidsbesluit. Als retailer moet je daar de beste vorm aan geven. Je kan het negatief zien, maar misschien levert het ook wel extra klanten op.’’ Wie hulp nodig heeft, kan met vragen terecht bij de VNPI of het hoofdkantoor van Statiegeld Nederland.
Met ingang van 31 december 2022 betalen consumenten overigens ook vijftien eurocent statiegeld voor een blikje fris, bier of water. Dat schreef staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Stientje van Veldhoven eerder in een brief aan de Tweede Kamer. Of tankstations ook in het plan voor inzameling worden opgenomen, is nog onduidelijk.
Dit artikel is verschenen in TankPro Magazine nummer 1. Wil je hét vakblad voor de tankstationsector voortaan in de brievenbus? Sluit dan direct een abonnement af en ontvang het blad 6x per jaar.
Lees ook:
