Tankstations zijn beter gaan controleren op de leeftijd van jonge tabakskopers. Dat blijkt uit cijfers van het ministerie van Volksgezondheid. Werden vorig jaar bij tankstations slechts 17,8 procent van de leeftijdscontroles juist uitgevoerd, inmiddels is dat percentage gestegen naar 52,9. Daarmee scoort de petrolbranche beduidend beter dan bijvoorbeeld horeca, cafetaria’s en thuisbezorgkanalen. Ook zit de sector boven het landelijke gemiddelde.
De overheid liet de afgelopen tijd 2.665 controles uitvoeren door zeventienjarige mystery shoppers van Bureau Nuchter bij diverse tabak en alcohol verkopende branches, waaronder supermarkten, horecagelegenheden, tabaksspeciaalzaken, online kanalen en dus ook tankstations. Bij laatstgenoemde categorie werd alleen gekeken naar tabak, aangezien tankstations geen alcohol mogen verkopen.
Verbetering
Vrijwel alle sectoren lieten dit jaar een verbetering van de tabakscontroles zien, in vergelijking met vorig jaar. Gemiddeld werd 43,1 procent van de controles goed uitgevoerd. Het petrolkanaal zit daar dus boven. Van de 104 aankooppogingen die de de mystery shoppers bij tankstations hebben gedaan, werd bij 55 pogingen de leeftijdscontrole goed uitgevoerd.
Ook uit controles die de Taskforce Naleving Leeftijdsgrens Tabak liet uitvoeren, waarin ook Beta, Bovag en VNPI zijn vertegenwoordigd, bleek al dat de leeftijdchecks steeds beter worden gedaan. Voorzitter van de taskforce Gerard de Vries geeft aan zich te herkennen in de cijfers van de overheid.
“Voor zover ons bekend hebben de onderzoeken van Bureau Nuchter begin dit jaar plaatsgevonden. In die tijd hebben wij onze eerste serie met zeventienjarigen ook gedaan. Wij kwamen voor benzinestations in het eerste kwartaal op (bijna) exact dezelfde nalevingscijfers, namelijk 51,9 procent. Inmiddels hebben wij alweer een tweede serie gedaan en hierbij lagen de cijfers weer substantieel hoger dan bij de eerste serie, met 61,7 procent correct uitgevoerde controles. De verbetering zet dus door en onze aanpak lijkt te werken.”
Kabinet
Verantwoordelijk staatssecretaris Martin van Rijn is nog niet tevreden over de cijfers. Zijn kritiek richt zich echter vooral op de horeca, de cafetaria’s en de verkoop via automaten. Hij schrijft dan ook in een brief aan de Tweede Kamer: “Ik vind het zorgwekkend dat minderjarige jongeren nog steeds makkelijk aan tabak kunnen komen in deze sectoren. Daarbij blijft het me verontrusten dat in veel gevallen niet om een ID wordt gevraagd en dat als deze wél wordt gevraagd, toch tabak wordt verkocht.” De bewindsman vindt nadere maatregelen noodzakelijk en geeft daarover meer duidelijkheid na het zomerreces.
Sinds 1 januari 2014 mag geen tabak meer worden verkocht aan jongeren onder de achttien jaar. Tankstations moeten verplicht vragen naar een ID-bewijs. Als blijkt dat de koper nog geen achttien jaar is, mag geen tabak worden verkocht. De branche heeft zichzelf daarbij de verplichting opgelegd om de leeftijd te controleren van iedereen tot 25 jaar. Dit om zeker te weten dat geen sigaretten of shag wordt verkocht aan te jonge klanten.
Tabak
Het goed uitvoeren van de controles is van groot belang voor de branche. Een verbod op het verkopen van tabak bij tankstations dreigt al een tijdje. Een besluit hierover hangt mede samen met de mate van naleving van de controlevoorschriften. Hoe beter de leeftijd van jonge tabakskopers wordt gecontroleerd, hoe kleiner de kans dat er een algeheel verkoopverbod komt voor de petrolbranche.
Een eventueel verbod zou desastreus uitpakken. Vooral tankstations die niet aan de snelweg zitten, zijn voor een groot deel afhankelijk van de verkoop van sigaretten en shag. In veel gevallen betreft het twee derde van de shopverkopen. De verwachting is dat bij een eventuele verbod menig station verder zou moeten als onbemande locatie of helemaal zou verdwijnen, met alle gevolgen van dien voor de werkgelegenheid.
Tom van Gurp
