Onderwerpen als veiligheid, milieu en de CO2-uitstoot zijn voor Marnix Koopmans dagelijkse kost. Namens de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI) behartigt hij in Den Haag de belangen van een aantal grote spelers in de sector. Ook (alternatieve) brandstoffen zijn een vaak terugkerend thema.
Als manager publieke zaken probeert Koopmans met de leden standpunten over beleid of regelgeving te bereiken waarmee alle deelnemende bedrijven geholpen zijn. Daarbij kijkt hij vooral naar wat bedrijven als bijvoorbeeld Tamoil Nederland, Varo Energy en Shell nodig hebben voor hun bedrijfsvoering. De belangenbehartiging van de VNPI begint waar de tanker met ruwe olie Rotterdam of Vlissingen binnenkomt en eindigt bij de tankstations.
Van de grote partijen die bij jullie aangesloten zijn, wordt verwacht dat ze meer werk maken van verduurzaming. Een voorbeeld daarvan is natuurlijk Shell. Hoe ervaren jullie deze discussie?
ââIk zie een aantal leden van ons voluit het voortouw nemen. De Europese partijen staan in het midden van een maatschappelijke discussie, die in het geval van Shell inmiddels in de rechtszaal is beland. Ze moeten wat. Dat maakt het werk voor mij ook zo leuk. Zowel BP, Shell als Total hebben een strategie die ze laat wegbewegen van olie naar ook andere producten. Dat doen ze allemaal op hun eigen manier. De gelijkvormigheid die de bedrijven vroeger hadden, verandert in zekere zin wel. Ze kijken echt op een eigen manier om over tien tot vijftien jaar een bedrijf te runnen dat behalve olie ook een andere, sterk ontwikkelde poot heeft. Dat kan bijvoorbeeld elektriciteit zijn.ââ
Wat wordt de rol van de raffinaderij in dit proces?
ââDe raffinaderij staat helemaal aan het begin van de transitie. Daar zullen ze niet zo snel elektriciteit opwekken, maar ze kunnen wel een bufferfunctie vervullen. Waar de raffinaderij nu een oliestroom binnenkrijgt en dat omzet in bijvoorbeeld transportbrandstoffen, wordt het naarmate de energietransitie loopt steeds meer onderdeel van het systeem. Minder van âer komt iets binnen en er gaat iets uitâ, maar meer âeen geĂŻntegreerd systeem waarin ook elektriciteit opgeslagen kan worden en waarin waterstof niet alleen een hulpbrandstof is, maar ook onderdeel uitmaakt van eindproductenâ. De raffinaderij wordt onderdeel van meerdere stromen en kan op manieren gaan functioneren die het nu nog niet doet. We verwachten dat de raffinaderij in de toekomst een rol speelt in het grotere elektriciteitssysteem.ââ
ââDaarnaast moeten we niet vergeten dat er voor veel toepassingen, vooral de bunkers voor scheepvaart en luchtvaart, nog een lange tijd brandstoffen nodig zullen zijn. Dat zijn gewone brandstoffen, maar ook wat wij noemen âlow carbon liquid fuelsâ: brandstoffen zonder of met heel weinig CO2-uitstoot. Daar kunnen de raffinaderijen bij uitstek een rol in spelen en daar zijn we vanuit de VNPI volop mee bezig.ââ
Hoe gaat dat elektriciteitssysteem eruit zien?
ââWat we zeker weten, is dat elektriciteit voor de lichtere wagens een hele grote speler wordt. De nieuwverkoop wordt in 2035 minimaal 70 procent. Dat zie ik echt als ondergrens. Als je nu kijkt op de tankstations van de leden, weet iedereen dat het veel gaat betekenen en daar gaan ze in mee. Wat de invulling van de overige 30 procent gaat zijn, staat nog open. Voor licht wegverkeer zijn er mogelijk gebruikersbehoeften die met EV minder goed samengaan en vooral zwaar wegverkeer zal meer een mix kennen.ââ
Is daar ook veel discussie over bij jullie leden, hoe die 30 procent wordt ingevuld?
ââDat speelt vooral bij de leden intern: die denken na over de commerciĂ«le propositie. Maar of de verkoop van elektrische voertuigen in 2035 nou 70 of 100 procent is, het aandeel elektrisch zal voldoende zijn om na te denken over het plaatsen van laadpalen. Dat hoeft niet direct morgen, dat kan ook volgend jaar. Maar daar moet je wel heen. Je hebt sowieso een groot klantenbestand dat daar op overstapt.ââ
(De tekst gaat verder onder de afbeelding)
Koopmans: âWe hebben iets meer dan 4.000 tankstations in Nederland. Als die er over vijftien jaar allemaal nog staan, ben ik zeker verbaasd.â
Kunnen alle tankstations meegaan met de veranderingen?
ââTankstations zitten in een draaikolk van verandering. Niet alleen de energietransitie speelt, ook de retailrevolutie. De energietransitie staat voor de deur, maar die retailrevolutie is hier en nu. Je moet als ondernemer heel eerlijk zijn over het toekomstperspectief van jouw stations. We hebben iets meer dan 4.000 tankstations in Nederland. Als die er over vijftien jaar allemaal nog staan, ben ik zeker verbaasd. Waar je verschil gaat zien, zijn de tankstations die wat meer achteraf en/of meer ingeklemd in het binnenstedelijke liggen. Dan wordt het gewoon rekenen op de achterkant van een bierviltje. Het is de vraag of die het gaan houden of dat er meer interessante alternatieven zijn voor die locatie. Er zal uiteindelijk minder vraag komen naar diesel en benzine, die dat soort locaties vaak goedkoper aanbieden. Ik zeg niet dat ze allemaal omvallen, maar ze vormen een risicofactor. Ik denk dat minimaal duizend tankstations richting 2035 een andere functie gaan vervullen.ââ
Hoe verwacht je dat het voorterrein van de overgebleven tankstations eruit gaat zien?
ââHet gros zal een laadpunt hebben. Tenzij je naast het station een nieuwbouwwijk hebt zitten waar iedereen voorzien is van thuisladers. Kijk naar je locatie, naar de omgeving. Wat is daar de klantvraag? In het algemeen zijn er veel meer laadpalen nodig dan waterstofvulpunten. Als je retailpropositie in orde is en je kunt investeren, dan kan een laadpaal een optie zijn. En dan moet je natuurlijk nog kijken welke paal het wordt.ââ
Voorzie je dat er ook brandstoffen zijn die geen toekomst hebben?
ââDe brandstof waarvoor ik vrees, en dat vind ik heel jammer, is groengas. Dat heeft puur te maken met het feit dat een groengasauto gebruiksklaar moet zijn. Dat krijg je niet geretrofit. Om mensen ertoe te verleiden een CNG-auto te kopen, moeten ze enige financiĂ«le hulp krijgen. En die ontbreekt momenteel in het systeem. Dat is jammer, want die auto komt in veel testen nog steeds als meest duurzaam uit de bus. Ik vind het jammer dat Nederland de kans laat liggen om via dat spoor sneller te vergroenen.ââ
Is het behalen van de klimaatdoelen in deze sector reëel?
ââAls je hard genoeg werkt wel. Het is op een gegeven moment de vraag hoe je het gaat doen. Laat je alle technologieĂ«n meespelen, of ga je alleen voor elektrisch? All electric wordt wel erg duur. Je zou beter ook naar andere brandstoffen kunnen kijken. Ik denk dat HVO een heel mooi product is met een grote kans. Het kan in grote percentages in een bestaande dieselmotor. Daar zie ik echt wel kansen. Een andere mooie ontwikkeling is LNG. Het is geschikt voor zwaar transport. De aardigheid van LNG is dat de motor stiller en schoner is Ă©n dat je het honderd procent kan vergroenen. Daar zie ik ook toekomst in. Ik hoop dat het doorbreekt en ik zou het niet zo snel afschrijven.ââ
En LPG?
ââDat is nou echt een brandstof die een beetje in het verdomhoekje is geraakt en meer voor mag komen. LPG was een brandstof die in de jaren 80 en 90 heel populair was. Toen de nadruk op diesel kwam te liggen, is LPG juist zwaarder belast. De pendule zwaait terug, diesel wordt met oog op luchtkwaliteit het wagenpark uitgeduwd en benzine groeit momenteel veel sneller dan EV. Met LPG kun je in een benzineauto efficiĂ«nt CO2 reduceren. Fossiele LPG is sowieso al 20 procent schoner dan fossiele benzine. Als de overheid de BPM voor LPG gelijk houdt aan benzine, dan zullen meer eigenaren die 3.000 euro voor een retrofit-installatie overwegen. En we hebben nog een hele uitgebreide tankinfrastructuur voor LPG. De stations staan er nog allemaal, maar over vijf jaar is dat, als er geen verandering komt, misschien de helft. Het is hele betaalbare CO2-winst.ââ
Tot slot: heeft de coronacrisis invloed gehad op de kijk naar andere brandstoffen?
ââHet beeld is wisselend. Binnen het tankstation hebben ondernemers vorig jaar vooral ingeteerd op hun investeringsmiddelen. Het geld dat je eventueel aan laadpalen kon besteden, moest nu ook voor salaris gebruikt worden. Nu we uit de coronacrisis komen, zullen we goed moeten kijken wat het effect op lange termijn is, maar we zien zeker een positieve rol voor verschillende low carbon brandstoffen.ââ
Dit artikel is verschenen in TankPro Magazine nummer 3. Wil je hét vakblad voor de tankstationsector voortaan in de brievenbus? Sluit dan direct een abonnement af en ontvang het blad 6x per jaar.
Lees ook:
