De SP heeft een wetsvoorstel ingediend in de Tweede Kamer om te voorkomen dat tankstations, supermarkten en cafés nog tabak mogen blijven verkopen. De socialisten willen dat tabak alleen nog in de tabaksspeciaalzaken met een gemeentelijke vergunning mag worden verkocht. Daartoe heeft Kamerlid Henk van Gerven een amendement op de Tabakswet ingediend. De Tweede Kamer zal hierover na het zomerreces stemmen.

Het voorstel tot wetswijziging houdt in dat tabak alleen nog maar door tabaksspeciaalzaken mag worden verkocht. Dat mag dan geen onderdeel zijn van een winkel, zoals bij tankstations het geval is. Als het voorstel wordt aangenomen, dreigt er een miljoenenstrop voor tankstation-ondernemers. Die zijn soms voor 50% afhankelijk van de tabaks-omzet.

Overgangsperiode

Er komt een overgangsperiode van drie jaar, als het aan de SP ligt. Dat wil zeggen: als de Tweede Kamer dit voorstel overneemt, mogen supermarkten, tankstations en horecagelegenheden nog drie jaar tabak verkopen, maar dan is het echt afgelopen. De gemeenten krijgen een belangrijke taak bij het verstrekken van vergunningen aan tabaksspeciaalzaken.

Om dat te bewerkstelligen wordt een vergunningenstelsel in het leven geroepen. Het is aan gemeenten om een verordening op te stellen op basis waarvan vergunningen afgegeven kunnen worden aan tabaksspeciaalzaken. Hoeveel vergunningen maximaalworden afgegeven is aan de gemeenten zelf om te besluiten. Dit maximum wordt echter vastgesteld mede op grond van een verplichte en zwaarwegende advisering door de GGD.

Tabak

De SP wil met dit amendement het voorhanden zijn van tabak sterk beperken. Op dit moment zijn er in Nederland om en nabij de 60.000 plekken waar mensen tabak kunnen kopen. Dat aantal zal met dit amendementsignificant naar beneden worden gebracht, in 2012 waren er ongeveer 1.500 tabaksspeciaalzaken.

“De verleiding om tabak te kopen zal hierdoor sterk afnemen, net als de verleiding om te beginnen met roken. Bovendien zal de handhaafbaarheid van de tabaksleeftijd door de beperking van het aantalverkooppunten sterk verbeteren waardoor verkooppunten die de wet overtredeneffectiever aangepakt kunnen worden”, verwacht Van Gerven.

Tankstation-ondernemers

Branchevereniging BOVAG reageert zeer kritisch op het voorstel: “Tankstation-ondernemers kunnen gecontroleerd verkopen en bedienen voornamelijk een volwassen publiek. Dit voorstel slaat de plank mis”, zegt afdelingsmanager Jan Bessembinders namens BOVAG. Volgens Bessembinders is niet bewezen dat een verlaging van het aantal verkooppunten ook daadwerkelijk leidt tot een afname van het jeugdroken. “Bovendien bedienen onze leden met name volwassenen in het tankstationkanaal. Dit voorstel druist ook in tegen de boodschap van Staatssecretaris Van Rijn van VWS.”

Die stelde eerder dat er inmiddels al genoeg maatregelen worden genomen om jeugdroken tegen te gaan: de aankoopleeftijd gaat omhoog, er komt een overheidscampagne, Van Rijn trekt extra controleurs aan en tankstations controleren zélf al streng op de leeftijd bij aankoop van tabak. Bessembinders: “Opheffing van verkooppunten hoort er wat ons betreft dan ook niet bij. BOVAG zal in Den Haag zijn stem laten horen.”

Tabaksverkooppunten

Volgens de regering nog te vroeg om te besluiten tot een beperking van het aantal tabaksverkooppunten. Wel weigert het kabinet jongeren strafbaar stellen te als zij tabak kopen onder de 18 jaar. De controles op de verkoper, zoals tankstations, worden uitgebreid, meldde staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) onlangs nog aan de Tweede Kamer. Die maatregelen gaan de SP dus niet ver genoeg.

Bart Pals

Lees ook: Vooralsnog geen beperking van aantal tabaksverkooppunten