Ondernemers in de tankstationbranche zijn verdeeld over het advies om bij tabaksverkoop iedereen tot 25 jaar te controleren. Dat blijkt uit een poll op TankPro en een rondgang langs diverse pomphouders. Ook het moeten inschatten of een volwassene uitsluitend voor zichzelf tabak koopt of voor een minderjarige, stuit op de nodige weerstand. Signalen dat pomphouders de tabakswet overtreden, zijn er momenteel echter niet.

Sinds 1 januari van dit jaar mag geen tabak meer worden verkocht aan jongeren onder de achttien jaar. Die grens lag voor de jaarwisseling op zestien jaar. Tankstations moeten daarom meer ID-controles uitvoeren. Brancheverenigingen Beta en Bovag adviseerden hun leden om elke klant tot 25 jaar te controleren. Ze willen daarmee een zelfde beleid hanteren als andere tabaksretailers, zoals supermarkten. Het laten zien van het ID-bewijs als je nog geen 25 bent, moet door de maatregel normaal worden.

Controleren

Niet iedereen vindt dat echter een goed idee, blijkt uit een poll die de afgelopen tijd op de website van Tankpro heeft gestaan. Van de 138 reageerders gaven er 62 aan inderdaad iedereen tot 25 jaar te controleren. Dat is ongeveer 45 procent.

Ruim vijftig anderen hebben echter besloten de leeftijdgrens van 25 jaar niet te hanteren. Dat is ongeveer veertig procent. De overige 21 hadden op het moment van reageren nog geen besluit genomen over welke leeftijdsgrens aan te houden bij de controles van het identiteitsbewijs.

Risico

Branchevereniging Beta is niet gelukkig met de verdeeldheid. Voorzitter Petra van Stijn benadrukt het belang van controles tot 25 jaar. ”Een dergelijke ruime marge geeft je juist zekerheid. Zo kan er geen discussie zijn. Het risico is gewoon te groot. We hebben niet voor niets met andere branches afgesproken dat we tot 25 jaar controleren. Wij raden echt alle pomphouders aan om je daar aan te houden.”

De Bossche BP-ondernemer Hardy Vismale is een van degenen die geen heil ziet in het hanteren van de leeftijdsgrens van 25 jaar. ”Dan leg je nog meer druk op je werknemers”, vindt hij. Verkopen aan jongeren onder de achttien is uiteraard wel uit den boze voor hem.

Gewenning

”Hier vlakbij zit een middelbare school. Veel scholieren komen hier naar toe om sigaretten te kopen. Dat mag dus niet meer. In het begin kwamen de scholieren hier wel naar toe. Ze wisten niet dat de leeftijdsgrens was veranderd. Maar inmiddels is de gewenning bij hen er wel.”

Bij een Shell-tankstation in Slagharen wordt wel de leeftijdsgrens van 25 jaar gehanteerd. ”De meeste mensen hebben daar wel begrip voor. We hebben niet of nauwelijks negatieve reacties gekregen. Een aantal klanten laat uit zichzelf al het identiteitsbewijs zien”, legt medewerker Henriette Doldersum uit.

Eigen gebruik

Van tankstations wordt niet alleen verwacht dat ze de tabakskoper controleren op leeftijd, maar dat ze ook een inschatting maken of de klant voor eigen gebruik koopt of voor een roker onder de achttien jaar. Daar zijn ondernemers lang niet altijd gelukkig mee.

AVIA-ondernemer René Winkels is een van hen. ”Met de huidige regelgeving rondom tabaksverkoop is in principe niets mis. Maar moet ik tegen een vader zeggen dat hij voor zijn jonge kinderen geen tabak mag kopen. Wie ben ik om een vader te vertellen hoe hij zijn kinderen moet opvoeden. Ik denk dat dat iets is dat een ouder zelf moet beslissen. Bovendien kun je het niet altijd goed inschatten. We proberen dat natuurlijk wel. Maar honderd procent zekerheid heb je niet altijd.”

Medewerkers

Daar is Vismale het helemaal mee eens. ”Ik kan mezelf er wel in vinden als collega’s zeggen dat tankstation-ondernemers niet de rol van opvoeder kunnen spelen. Ik heb mijn medewerkers wel geïnstrueerd. Maar het is uiteindelijk aan hen om een inschatting te maken. De gedachte er achter is heus wel goed, maar misschien laat de vader de zoon wel in de auto zitten.”

Branchevereniging Bovag heeft in het digitale Bovag-huis een community ingericht voor ondernemers om ervaringen uit te wisselen omtrent de leeftijdcontroles. De vereniging hoopt op die manier de dialoog over handhaving van de verkoopleeftijd levendig te houden. Ook de organisatie voor tabaksretailers NSO heeft een meldpunt in het leven geroepen.

Boete

Wat volgens ondernemers een belangrijke stap zou zijn, is het strafbaar stellen van het bezit van tabak bij jongeren. Onlangs lanceerde een Belgische ondernemersorganisatie het plan om boetes uit te delen als jongeren in het openbaar sigaretten bij zich hebben. Velen in de tankstationbranche zouden met een dergelijke maatregel in Nederland zeer gelukkig zijn. De politiek wil er momenteel echter niet aan.

Wel heeft het kabinet aangekondigd extra geld vrij te maken voor controles door voedsel- en warenautoriteit NVWA. Wie een eerste keer de wet overtreedt, krijgt 1.350 euro boete. Bij drie incidenten mag een tankstation maximaal drie maanden geen tabak verkopen. Ook bestaat de vrees dat als de petrolbranche de controles niet goed uitvoert, in de politiek stemmen opgaan om tabaksverkoop uitsluitend toe te staan bij gespecialiseerde tabakszaken.

Tom van Gurp

Lees ook: Beta-leden willen leeftijdscontrole tot 25 jaar bij tabaksverkoop