De verhoging van de tabaksaccijns hebben gezorgd voor een fors lagere opbrengst. Begin 2013 ging de heffing op sigaretten en shag omhoog, maar voor een beter gevulde schatkist heeft dat niet gezorgd. Het eerste kwartaal van dit jaar bracht acht miljoen euro minder accijnzen op dan het eerste kwartaal vorig jaar. In vergelijking met twee jaar geleden is zelfs sprake van een daling van 43 miljoen euro. Dat melden de brancheorganisaties voor de tabaksdetailhandel (NSO) en de tabaksgroothandel (TZN). Inmiddels zijn ook de eerste reacties binnengekomen van gemeentes op aanvragen voor compensatie van grenspomphouders. Helaas verwijzen de lokale overheden naar het Rijk als het om compensatie gaat.

Per 1 januari vorig jaar verhoogde het kabinet de accijnzen op sigaretten en shag. Daardoor zijn veel mensen uitgeweken naar België en Duitsland voor hun tabaksinkopen of ze kiezen in Nederland voor goedkopere producten (zie ook tabel en grafiek onderaan dit artikel). Voor begin 2015 staat een nieuwe verhoging gepland van negen cent per pakje sigaretten of shag. Aanvankelijk wilde de overheid al begin dit jaar de accijnzen op tabak verder verhogen. Ze stelde deze maatregel echter uit, omdat ook volgens de overheid sprake is van een grenseffect.

Tabak

De tabaksbranche is zeer somber over dit jaar. Een eerste voorzichtige inschatting van de brancheverenigingen komt uit op een verdere volumedaling van zes procent over het gehele jaar en een accijnsopbrengst die 120 miljoen euro lager uitkomt dan vorig jaar. De organisaties willen dan ook dat de accijnsverhoging van begin vorig jaar wordt teruggedraaid en de verhoging van begin volgend jaar niet doorgaat.

Tabaksverkopers zijn de afgelopen tijd veel inkomsten misgelopen door het accijnsbeleid van het kabinet. Mede daarom heeft een aantal tankstation-ondernemers om compensatie gevraagd, onder meer bij hun gemeentebestuur. Enkele pomphouders hebben inmiddels een antwoord teruggekregen.

Ondernemers

De gemeentes zijn niet bereid om compensatie te verlenen. Ze geven aan dat de belastingverhogingen van de afgelopen tijd een landelijk besluit zijn en dat de gedupeerde ondernemers daarom bij Den Haag moeten aankloppen.

Juriste Lisanne Henneveld van brancheorganisatie Beta, initiatiefnemer van de verzoeken om compensatie, adviseert pomphouders de antwoorden van de gemeentes ook naar staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) te sturen. Dan leest politiek Den Haag ook dat lokale overheden de Rijksoverheid aanwijzen als ’schuldig’ aan de schade, is de redenering.

Brandstoffen

Want de schade is groot bij de grenspomphouders. Niet alleen op het gebied van tabak, maar zeker ook bij de verkoop van brandstoffen. Veel stations noteren tientallen procenten omzetverlies op zowel benzine, diesel als lpg. Dat blijkt uit cijfers van zowel Beta, Bovag als Nove.

Ook het CBS houdt cijfers bij, al kijkt het statistiekbureau naar de totale brandstofverkoop in Nederland, zonder onderscheid te maken tussen grensstations en vestigingen in de rest van het land. Daaruit zou blijken dat de verkoop van diesel in februari van dit jaar met 1 procent steeg ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Een maand eerder zou de verkoop van diesel zelfs met 3,6 procent zijn gestegen.

Pomphouders

Pomphouders en brancheorganisaties trekken de CBS-cijfers in twijfel. Onder meer de afschaffing van rode diesel begin vorig jaar zou nog voor een vertekend beeld kunnen zorgen. Bovendien zegt de totale verkoop in Nederland weinig over de problematische situatie aan de grens. Volgens het CBS daalde verkoop van benzine wel in februari, namelijk met 1,8 procent.

Cijfers over maart zijn nog niet beschikbaar. Zodra deze wel bekend zijn, begint het kabinet met een evaluatie van de accijnsverhoging op diesel en lpg van begin dit jaar. Wiebes zei vorige week dat bij tegenvallende resultaten het accijnsbeleid moet worden aangepast. Wat die aanpassing zou zijn, liet hij in het midden.

Lees ook: Wiebes staat open voor aanpassing accijnsbeleid