Een verbod op tabaksverkoop bij tankstations brengt fikse schade toe aan de werkgelegenheid in de petrolbranche. Als begin volgend jaar een dergelijk verbod zou worden ingevoerd, kost dat tussen de 1.655 en 3.875 voltijdbanen. Dat blijkt uit een onderzoek van het bureau SEO, dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid. Of er daadwerkelijk in de nabije toekomst een verkoopverbod op tabak komt bij tankstations, is nog niet duidelijk. Het ministerie komt waarschijnlijk in oktober met een reactie op het onderzoek.

Ook is gekeken naar de gevolgen als het verbod over tien jaar wordt ingevoerd. Dan zouden er tussen de 934 en 3.217 banen verdwijnen. Die aantallen zijn lager, omdat de verwachting is dat tegen die tijd meer stations onbemand zijn geworden. Doordat rokers hun tabak elders gaan kopen, houden de onderzoekers er rekening mee dat in andere branches er banen bij komen.

Omzet

Naast banenverlies is ook onderzocht hoeveel omzet de branche mis zou lopen. Bij een verbod vanaf begin volgend jaar zou het inkomstenverlies tussen de 870 miljoen en 1 miljard euro zijn. Een verlies dat stelselmatig kleiner wordt, naarmate een verbod langer op zich laat wachten. Dit vanwege de trend naar onbemand.

Staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid besloot vorig jaar een onderzoek te laten doen naar de gevolgen van het beperken van het aantal tabaksverkooppunten. Naast tankstations is ook gekeken naar de supermarktbranche en automaten. Voor de eerste branche zou een verbod leiden tot een banenverlies van tussen de twee- en de drieduizend. Een verkoopverbod via automaten zou tussen de honderd en de vierhonderd arbeidsplaatsen kosten, afhankelijk van het moment van invoeren.

Sigaretten

Brancheorganisaties zijn geen voorstander van sluiting van tankstations als verkoopkanaal. Eerder al gaf belangenvereniging Beta aan dat het verlies van sigaretten en shag een ramp zou zijn voor de branche. Voor veel stations is tabak verantwoordelijk voor misschien wel de helft van de shopomzet.

Ook Bovag ziet het verbod niet zitten. “Er is geen eenduidig bewijs dat het beperken van verkooppunten leidt tot minder jeugdroken. Dat blijkt duidelijk uit het onderzoek”, zegt Johan Lantinga, de nieuwe branchemanager van Bovag Tankstations. Voor de organisatie is het rapport een bevestiging dat er geen reden is om tabak uit het tankstation-kanaal te weren.

Controleren

Brancheverenigingen hebben hun leden aangeraden om strenger dan de wet te controleren op de verkoopleeftijd. De organisaties geven aan zich sterk te blijven maken voor behoud van tabak voor de petrolbranche.

Naast de gevolgen van een verbod hebben de onderzoekers ook gekeken naar de mogelijkheid om met vergunningen te werken. Aan zo’n vergunning zouden dan diverse eisen kunnen worden gesteld op het gebied van bijvoorbeeld winkelruimte, assortiment of opleidingsniveau van personeel.

Vergunning

Met een vergunningenstelsel zou volgens de onderzoekers het aantal verkooppunten ook kunnen worden beperkt. Het bewijs van toestemming zou namelijk kosten met zich meebrengen, die voor een aantal ondernemers wellicht niet opwegen tegen de inkomsten van tabaksverkoop.

Het is niet de eerste keer dat beperking van tabaksverkooppunten op de politieke agenda staat. Een eerder verzoek van SP-Kamerlid Henk van Gerven om de verkoop van sigaretten en shag uitsluitend nog toe te staan bij tabaksspeciaalzaken haalde in de Tweede Kamer vorig jaar geen meerderheid.

Kabinet

Het huidige standpunt van het kabinet is nog niet duidelijk. Wel geeft de staatssecretaris aan dat in oktober een nieuwe ontmoedigingscampagne wordt opgestart: Stoptober. Het doel daarvan is om mensen 28 dagen te laten stoppen met roken.

Tom van Gurp

Lees ook: Nieuw onderzoek naar verbod tabaksverkoop bij tankstations