Personeel van tankstations en tabak- en gemakszaken is beter op de leeftijdsgrens gaan letten bij de verkoop van tabak, zo blijkt uit onderzoek van de Taskforce Naleving Leeftijdsgrens Tabak (TNLT). Bij 17-jarigen is de verbetering van de naleving het meest opmerkelijk vergeleken met het voorjaar van 2015. Hoewel de tankstations minder goed scoren dan de tabak- en gemakszaken wordt ook daar de leeftijdsgrens in het eerste kwartaal van 2016 veel beter gehandhaafd dan in dezelfde periode vorig jaar.

In het eerste kwartaal van 2016 is de correcte naleving van de leeftijdsgrens bij de verkoop van tabak aan 17-jarigen bij pompshops gestegen van 17 procent (in het voorjaar van 2015) naar 52 procent (gemeten over de periode januari tot en met maart 2016). Opvallend is dat in bijna de helft van de gevallen waarbij wel tabak is verkocht aan 17-jarigen, medewerkers wel eerst om een identiteitsbewijs vroegen.

Mystery shoppers

Voor de verkoop aan 18- en 19-jarigen geldt een zogeheten vergewisplicht. De verkoper moet vaststellen of de klant ook inderdaad 18 jaar of ouder is. Ook op dat punt deden de tankstations het dit voorjaar iets beter dan in het voorjaar van 2015. Het nalevingspercentage steeg van 63,2 procent naar 64,6 procent.

De bevindingen zijn gebaseerd op de ervaringen van mystery shoppers. Onderzoeksbureau Panteia stuurde in opdracht van de Taskforce Naleving Leeftijdsgrens Tabak (TNLT) 5000 mystery shoppers op pad langs tabaksverkooppunten. Het ging om 4000 18- en 19-jarigen en 1000 17-jarigen. Dat bezoek verloopt volgens een vast protocol. Zo gaat een 17-jarige altijd op pad samen met een volwassene.

In TNLT werken brancheorganisaties Beta, Bovag en VNPI samen met tabaksorganisatie NSO en TZN om het niveau van de controles bij tankstations en andere sectoren te verbeteren.

Omslag

Hoewel TNLT-voorzitter Gerard de Vries blij is met de verbeterde voorlichting naleving, vindt hij dat er nog veel moet gebeuren. “Door te volharden in onze aanpak van training, controle en het mede-ontwikkelen van winkelmaterialen, hopen wij de naleving structureel op een hoog niveau te krijgen.” Hij wil toe naar een omslag in houding bij de verkopers. “Zodat het moment  steeds dichterbij komt waarop de winkelier niet het gevoel heeft dat hij de wet moet naleven, maar ook daadwerkelijk de wet wil naleven.”

Inmiddels is TNLT begonnen met de derde serie van bijna 5000 mystery shop bezoeken, na een soort nulmeting die in het voorjaar van 2015 is gehouden. De zijn alle resultaten worden binnen een paar weken verwacht. Tegen die tijd hebben er dan in zo’n 14.000 mystery bezoeken plaatsgevonden en zijn alle tankstations en tabak- en gemakszaken in negen maand tijd minimaal drie keer bezocht.