Eén op de twee pogingen van minderjarigen om sigaretten te kopen heeft succes. Dat blijkt uit een onderzoek dat de Onderzoeksredactie Tabak heeft laten uitvoeren op tweehonderd verkooppunten. De Tabakswet werd in een groot deel van de onderzochte tankshops niet goed nageleefd. Slechts in 38 procent van de gevallen werden de regels netjes gevolgd.

Er werden in totaal tweehonderd pogingen gedaan in twee provincies, waarbij 98 keer de aankoop correct werd geweigerd. Ook bij veertig tankstations probeerden minderjarige mysteryshoppers tabak te kopen. Slechts 25 keer werd gevraagd om een ID-kaart te laten zien, 15 keer weigerde de verkoopmedewerker de sigaretten te verkopen.

De naleving blijkt het hoogst te zijn in supermarkten (70%), gevolgd door tabaks- en gemakszaken (65%), horeca (43%), tankstations (38%) en cafetaria’s (30%). In totaal zijn 177 aankooppogingen gedaan via een verkoper, waarbij in 63 procent van de gevallen om een ID is gevraagd. Opvallend is dat het vragen van een ID-kaart en vervolgens het tonen van de legitimatie, niet automatisch tot correcte naleving leidt.

In de horeca en cafetaria’s is in 23 gevallen gepoogd om tabak te kopen zonder tussenkomst van een verkoper. Elf keer betrof het een tabaksautomaat waar de ID-kaart gescand moest worden, bij deze automaten is dan ook elf keer geen tabak verkregen. De andere 12 keer werd de automaat (zelf) aangezet met een knop of afstandsbediening. Bij dit type automaten werden 4 keer de regels nageleefd en 8 keer kon tabak worden aangekocht.

Representatief uiterlijk

De minderjarige mysteryshoppers werden geworven via een middelbare school, waarbij de docenten jongeren met een representatief uiterlijk uitkozen. Jongens mochten geen gezichtsbeharing hebben en meiden geen make-up dragen. De drie belangrijkste regels waren dat de minderjarigen hun echte ID lieten zien indien daarom gevraagd werd. Ze werden gevraagd om te liegen over hun leeftijd als verkopers dat zouden vragen. Ook moesten ze zeggen dat de sigaretten voor henzelf waren. De jongeren bezochten het verkooppunt in hun eentje. Daar vroegen ze om een pakje sigaretten. Als dat werd toegestaan, is de tabak aangekocht. Indien dit geweigerd werd, verlieten de shoppers het verkooppunt.

Lees ook:

• VSK: ‘Maatregelen tegen roken irrationeel en betuttelend’
• Staatssecretaris Blokhuis wil roken flink ontmoedigen